'Wat we niet willen zien, is dat er ook landen bestaan waarin wij de beesten zijn'

De aanslag op een Britse militair in Woolwich heeft geleid tot twee voorspelbare reacties. Een: de veiligheidsdienst moet zijn werk beter doen, zodat dit nooit meer gebeurt. Twee: moslimextremisten zijn beesten waar we hard tegen moeten optreden. Kritische zelfreflectie is ondertussen ver te zoeken. En dat terwijl westerse regeringen zelf een voedingsbodem hebben gecreëerd voor terroristische aanslagen op eigen bodem.

Na 9/11 was het Westen er als de kippen bij om de Verlichtingstraditie af te stoffen. Dat leidde kort gezegd tot de volgende manier van denken: in het Westen hebben we de Verlichting meegemaakt, waardoor wij ons hebben ontwikkeld tot rationele wezens. De moslimcultuur heeft zo'n ontwikkeling nooit meegemaakt, waardoor die in een staat van halve barbarij is blijven steken.  Daarom zijn de mensen uit moslimlanden in staat tot het plegen van zoiets beestachtigs als een (zelfmoord)aanslag op onschuldige burgers.

Met beesten valt niet te praten. Dat weet iedere erfgenaam van de Verlichting. Het beste wat je kunt doen is voorkomen dat je wordt gebeten. En als er dan toch een keer naar je broekspijpen wordt gehapt: keihard terugslaan. Dat begrijpen ze tenminste.

Die gedachtegang vormt sinds 9/11 het alibi voor westerse interventies in islamitische landen. Amerika neemt daarbij het initiatief, Engeland is de trouwe bondgenoot, maar ook Nederland draagt zijn steentje bij, net zoals veel andere westerse landen. Door bijvoorbeeld materiaal te leveren voor die interventies, of politieke steun.

Westerse oorlogsmachine
Al een decennia lang zaait het Westen dood en verderf onder moslims. De slachtoffers van die westerse oorlogsmachine zijn lang niet allemaal moordzuchtige extremisten. Daar zitten ook onschuldige vaders, moeders en kinderen bij. Mensen die er niet om hebben gevraagd dat hun land wordt bezet door vreemde mogendheden die al schietend beweren een vriend van het goede te zijn. Voor velen is Afghanistan of Irak een ver-van-je-bed-show. Een artikeltje in de krant. Meer niet. Maar voor de mensen die daar wonen, en voor familieleden en vrienden die hier wonen, is het geweld maar al te echt.

Begrijp me niet verkeerd. Ik wil de aanslag in Woolwich niet goedpraten. Ik wil überhaupt geen enkele vorm van geweld goedpraten. Wat in Engeland heeft plaatsgevonden is verwerpelijk en dieptreurig. Een nachtmerrie die het gewone leven binnenkruipt. Maar het lijkt mij dat die nachtmerrie grotendeels het product is van westerse mogendheden. Met bommen en kogels bestrijd je radicalisering niet. Met het afgestofte Verlichtingsideaal als alibi plegen we daden die we van anderen nooit zouden accepteren. Wat we niet willen zien, is dat er ook landen bestaan waarin wij de beesten zijn. Hoeveel mensen worden er niet door het Westen vermoord en gemarteld uit naam van de noodzaak?

'Het spijt mij dat vrouwen dit moesten zien vandaag, maar vrouwen in onze landen moeten hetzelfde aanzien', zei Michael Adebolajo, een van de twee daders, vlak na de moord. Als we in de toekomst terroristische aanslagen willen vermijden, moeten we de blik eens naar binnen richten. Veiligheidsdiensten kunnen nooit alle aanslagen verijdelen. Blijven schreeuwen dat het plegen van aanslagen in de islamitische cultuur zit ingebakken helpt evenmin. In plaats daarvan zouden we misschien het goede voorbeeld kunnen geven door niet langer slachtoffers te maken in landen waar we niets hebben te zoeken. Als echte verlichte naties. Het is het proberen waard.

^{Bart Smout is schrijver en journalist.}