Ochrona wizerunku – jak nie wpakować się w kłopoty

Ten artykuł dostarczy ci 5 wskazówek, jak uniknąć sytuacji, gdy nie możesz wykorzystać przygotowanego video.

Ludzie są coraz bardziej świadomi swoich praw w zakresie ochrony wizerunku.
I dobrze. Ale producenci video, niezależnie od tego, czy są to wyspecjalizowane agencje video marketingowe, czy też vlogerzy, także muszą te prawa znać. Koszmar każdego producenta to gotowe video, z którego nie może skorzystać, bo aktor (osoba pozująca) zmienił zdanie.

O to kilka wskazówek, jak uniknąć takiej sytuacji:

1. Zapewnij sobie zgodę - zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych „rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej”. Zgoda oznacza przede wszystkim, że osoba udzielając jej musi być świadoma zakresu i warunków rozpowszechniania swojego wizerunku (gdzie, kiedy, w jakim charakterze i z jakim komentarzem zostanie on rozpowszechniony).
2. Zapewnij sobie zgodę na piśmie – choć umowa zawarta ustnie wciąż jest umową, to jednak znacznie trudniej udowodnić fakt jej istnienia. Zezwolenie na wykorzystanie wizerunku najlepiej uzyskać na piśmie. Może być to e-mail, a nawet sms, ale najlepiej sprawdza się podpisane oświadczenie lub zawarta umowa. Zadbaj, by umowa zawierała zakres i warunki rozpowszechnienia wizerunku.
3. Zapłać umówione honorarium – zapłacenie umówionej zapłaty w połączeniu z brakiem wyraźnego zastrzeżenia ze strony osoby pozującej uznawane jest za zgodę dorozumianą na rozpowszechnienie wizerunku. Jednak ostrożności nigdy za wiele, więc patrz punkt. 2.
4. Zabezpiecz się na wypadek zmiany zdania – w umowie warto umieścić klauzulę, że osoba wycofująca zgodę na wykorzystanie wizerunku musi zapłacić karę umowną (np. odpowiadającą kosztom przygotowania sesji). W przeciwnym razie, gdy pozujący zmieni zdanie, zostaniesz z niczym.
5. Pamiętaj: brak sprzeciwu to nie zgoda – nawet jeśli osoba nie sprzeciwia się jej nagraniu, nie oznacza to zgody na rozpowszechnienie wizerunku.

Wizerunek jest chroniony nie tylko na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ale również na podstawie kodeksu cywilnego (ochrona dóbr osobistych) i ustawy o ochronie danych osobowych. Pamiętaj, że wizerunek to dana osobowa. Jeśli chcesz wykorzystywać wizerunek do celów innych niż „prywatne” (osobiste lub domowe), tzn. rozpowszechniać go, musisz spełniać wymogi określone w ustawie o ochronie danych osobowych. Najważniejsze z nich, choć niestety nie jedyne, to uzyskanie zgody na przetwarzanie danych osobowych oraz spełnienie obowiązku informacyjnego wobec osoby pozującej. Ale to już temat na odrębny artykuł.

A teraz dobre wiadomości. Nie musisz uzyskać zgody na:

1. rozpowszechnienie wizerunku osoby powszechnie znanej, przy czym musi on zostać utrwalony w związku z pełnieniem przez tę osobę funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych i zawodowych. Trzeba jednak pamiętać, że nawet osoby powszechnie znane korzystają z prawa do prywatności (podczas zakupów, rodzinnej kolacji, urlopu i w setkach innych prywatnych sytuacji). Wizerunek osoby znanej może być jednak wykorzystany jedynie w celach informacyjnych, a nie komercyjnych (reklamowych).
2. rozpowszechnianie wizerunku osoby, którą stanowi jedynie szczegół takiej całości jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza. Granica działania jest w tych przypadkach niedookreślona. W skrócie można wyznaczyć ją tak: osoba musi jedynie stanowić przypadkowy element tła, a nie element kluczowy, jego usunięcie nie zmieniłoby charakteru utworu.

 Ostrożności nigdy za wiele. Zanim przystąpisz do realizacji video, upewnij się, że będziesz mógł je wykorzystać tak, jak zaplanowałeś.