Je kunt stellen dat de Maatschappij van Weldadigheid in de bus blaast. Ze bestaat vandaag op de kop af twee eeuwen en verstuurde voor de viering van deze bijzondere verjaardag ook een uitnodiging naar de koning.

Waarom niet geprobeerd? Daarna is het dan steevast een kwestie van geduldig wachten. Gaat hij in op de invitatie of heeft hij echt wel wat beters te doen?

Jawel hoor, hij komt! Willem-Alexander neemt vanaf pakweg 11 uur vanochtend een kleine twee uur de tijd om in Frederiksoord niet alleen handen te schudden maar zich ook te verdiepen in de geschiedenis van de Maatschappij en het koloniegebied. En in alle plannen die er zijn en waarvan een belangrijk deel al in uitvoering is.

Tot in de puntjes voorbereid

Directeur Minne Wiersma van de Maatschappij glundert op voorhand van oor tot oor, maar maakte de voorbije weken lange, hele lange dagen. De verjaardag moest tot in de puntjes worden voorbereid. Sowieso, maar in geval van koninklijke visite luistert het allemaal nog net iets nauwer. Je mag niets aan het toeval overlaten.

Ondertussen beseft hij dat het koningsbezoek binnenkort alleen maar een opwarmertje kan blijken te zijn geweest voor nóg groter feest. Deze zomer valt immers het besluit of de voormalige Koloniën van Weldadigheid een plek krijgen op de werelderfgoedlijst van Unesco. Een besluit waar voor de Maatschappij erg veel van afhangt. In de nominatie is de afgelopen jaren niet voor niets veel tijd en geld gestoken.

,,De geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid is een bijzondere geschiedenis”, legt Wiersma nog maar eens uit. ,,Tegelijk is dit verhaal bij het grote publiek amper bekend. Zou je in Steenwijk de straat op gaan en er mensen naar vragen, dan zouden acht van de tien echt geen idéé hebben. Maar in de Koloniën is wel het fundament gelegd voor onze huidige verzorgingsstaat.”

Daarom vindt Wiersma het belangrijk dat het verhaal ook in de toekomst breed wordt uitgedragen. De verlangde opname op de werelderfgoedlijst is daarbij van niet te onderschatten belang.

Johannes van den Bosch

Zo mogelijk nog belangrijker dan dit verhaal te blíjven vertellen, vindt Wiersma het om er ‘een nieuwe betekenis’ aan te geven. ,,Destijds waren een op de drie gezinnen in het westen van het land dakloos. Kunnen wij ons tegenwoordig amper nog voorstellen. Johannes van den Bosch (oprichter Maatschappij van Weldadigheid, red.) was er van overtuigd dat arbeid de sleutel was om deze mensen weer perspectief te geven. Hij voerde ook leerplicht in en een ziekenfonds, in die tijd uniek.”

De directeur ziet voor de Maatschappij van Weldadigheid nu een uitdaging liggen in het vertalen van de toenmalige uitgangspunten naar de 21ste eeuw. Nog altijd zijn er volgens hem groepen in de samenleving die gebaat zijn bij (tijdelijke) bescherming, met een sterkere terugkeer in de ‘gewone’ maatschappij als doel. ,,Twee eeuwen geleden draaide het om het vergroten van zelfredzaamheid. Maar dat thema is nog altijd actueel.”

Wiersma cs pakken het uitventen van dat thema breed aan. Niet alleen hebben ze de ideeënrijke zorgondernemer Ruud Slot de ruimte gegeven, de Maatschappij van Weldadigheid is ook initiatiefnemer van de bouw van nieuwe koloniewoningen.  (Zie kader hieronder)

Ze lijken sterk op de koloniehuisjes van begin negentiende eeuw, maar zijn van alle hedendaagse comfort voorzien. En ze zijn energieneutraal: de woningen zijn maximaal geïsoleerd en dankzij zonnepanelen wekken de bewoners zelf net zo veel energie op als dat ze verbruiken. ,,Zelfredzaamheid in de moderne tijd”, noemt Wiersma het. Er komen zo’n zestig van deze nieuwe koloniehuizen. De helft is inmiddels klaar en bewoond.