Zagrożenie dla prawa cudzoziemca, któremu odmówiono udzielenia ochrony międzynarodowej, do pobytu w Polsce, do czasu zakończenia postępowania sądowego przed sądem pierwszej instancji, Naczelny Sąd Administracyjny dostrzega w sytuacji, gdy w trakcie postępowania sądowego w przedmiocie odmowy udzielenia ochrony międzynarodowej zostaje wydana decyzja o zobowiązaniu do powrotu. W dotychczasowym orzecznictwie wskazywano, że cudzoziemiec może ubiegać się o udzielenie ochrony tymczasowej dopiero w postępowaniu sądowym w sprawie zobowiązania do powrotu (m.in. w postanowieniach Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 26 lipca 2018 r., sygn. akt II OZ 741/18; z dnia 10 maja 2018 r., sygn. akt II OZ 523/18; z dnia 8 maja 2018 r., sygn. akt II OZ 448/18; z dnia 28 marca 2018 r., sygn. akt II OZ 336/18; z dnia 2 lutego 2018 r., sygn. akt II OZ 110/18; z dnia 30 stycznia 2018 r., sygn. akt II OZ 37/18; z dnia 15 grudnia 2017 r., sygn. akt II OZ 1553/17 niepubl.). Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, udzielenie ochrony tymczasowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym dotyczącym zobowiązania cudzoziemca do powrotu może okazać się w pewnych sytuacjach niewystarczające dla zagwarantowania cudzoziemcowi prawa pobytu na terytorium Polski do czasu zakończenia postępowania w sprawie o udzielenie ochrony międzynarodowej przed sądem pierwszej instancji.
Po pierwsze, w razie braku zaskarżenia do sądu administracyjnego decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu istnieje możliwość wykonania tej decyzji pomimo toczącego się postępowania sądowoadministracyjnego w przedmiocie udzielenia ochrony międzynarodowej.
Po drugie, skarżący pozbawiony jest jakiejkolwiek ochrony w okresie od wydania decyzji o zobowiązaniu do powrotu do czasu wniesienia na nią skargi do sądu administracyjnego. Ochrona rozpoczyna się dopiero w momencie wniesienia skargi i złożenia wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. Zgodnie z art. 331 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach w przypadku gdy cudzoziemiec złożył skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego na decyzję o zobowiązaniu do powrotu wraz z wnioskiem o wstrzymanie jej wykonania, termin dobrowolnego powrotu lub termin przymusowego wykonania tej decyzji z mocy prawa przedłuża się do dnia wydania przez wojewódzki sąd administracyjny postanowienia w sprawie tego wniosku.
Po trzecie, jeżeli postępowanie sądowoadministracyjne w przedmiocie zobowiązania do powrotu zakończy się prawomocnym oddaleniem skargi przed zakończeniem postępowania sądowoadministracyjnego w przedmiocie udzielenia ochrony międzynarodowej, wówczas cudzoziemiec przestaje korzystać z ochrony udzielonej w postępowaniu o zobowiązaniu do powrotu. Wniesienie skargi i wydanie przez sąd administracyjny postanowienia o wstrzymaniu wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu może być zatem niewystarczające do zagwarantowania praw cudzoziemca, albowiem ochrona tymczasowa obowiązuje jedynie do czasu zakończenia postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie, w której jej udzielono. Ochrona ta nie rozciąga się na inne postępowanie sądowoadministracyjne. Zgodnie z art. 61 § 6 pkt 2 p.p.s.a. wstrzymanie wykonania aktu lub czynności traci moc z dniem uprawomocnienia się orzeczenia oddalającego skargę. Ochrony tymczasowej w takiej sytuacji nie gwarantuje również ustawa o cudzoziemcach. Zgodnie z art. 330 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu nie wykonuje się, gdy wobec cudzoziemca toczy się postępowanie w sprawie udzielenia mu ochrony międzynarodowej, a zatem ochrona przed wykonaniem decyzji o zobowiązaniu do powrotu trwa tylko na etapie postępowania administracyjnego. Na etapie postępowania sądowoadministracyjnego - w trakcie postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym - ochrona wynikająca z art. 330 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach nie obowiązuje.