Twaalf mannen liepen op de maan, wat deden ze daarna?

Wat doe je met je leven nadat je op de maan hebt gelopen? De verhalen van de twaalf astronauten, 11 piloten en één geoloog, zijn heel verschillend. Vandaag, 50 jaar na de eerste maanlanding, een overzicht. Plus hun leukste momenten op de maan.

Neil Armstrong

De eerste mens op de maan verliet NASA in 1971. Hij zei kort na de historische maanlanding van Apollo 11 dat hij niet meer de ruimte in zou gaan. In plaats daarvan werd hij docent op de lucht- en ruimtevaartfaculteit van de universiteit van Cincinnati. Ook zat hij in de commissies die de ongelukken met Apollo 13 en spaceshuttle Challenger onderzochten.

Over zijn maanvlucht vertelde hij later in interviews dat de bemanning meer bezig was met het laten slagen van de missie dan met de historische impact ervan.

Bekijk hier een terugblik op de historische landing van Armstrong en Aldrin:

'Buzz' Aldrin

Buzz Aldrin heet eigenlijk Edwin Aldrin, maar had 'Buzz' als bijnaam. Naar verluidt omdat zijn anderhalf jaar oudere zus Fay het woord 'brother' uitsprak als 'Buzzer'. Na Apollo 11 ging hij korte tijd voor de Amerikaanse luchtmacht werken, maar nam in 1972 ontslag. Er volgde een periode waarin hij worstelde met depressies en alcoholisme. Aangemoedigd door zijn therapeut, werkte hij korte tijd als autoverkoper.

Na een arrestatie vanwege wanordelijk gedrag stopte hij definitief met drinken. Aldrin werd een bevlogen voorvechter van een bemande reis naar Mars. In 2002 kwam hij nog één keer in opspraak toen hij een man neersloeg die beweerde dat de maanlandingen niet echt zijn gebeurd.

Pete Conrad

Charles 'Pete' Conrad, de derde man op de maan, had gevoel voor humor. Toen hij van de maanlander op het oppervlak sprong riep hij 'whoopie!' en maakte hij een grap over zijn geringe lengte. "Dat mag een 'small step' voor Neil zijn geweest, voor mij was het een grote."

Na de maanlandingen verbleef Conrad nog 28 dagen aan boord van Skylab, het eerste Amerikaanse ruimtestation. Na zijn NASA-carrière ging hij het bedrijfsleven in. Hij was manager bij een tv- en communicatiebedrijf en bij vliegtuigbouwer McDonnell Douglas. In 1996 maakte hij deel uit van de bemanning van een vliegtuig dat in minder dan 50 uur non-stop om de wereld vloog.

Alan Bean

En dan Alan Bean. Een van Beans meest memorabele momenten tijdens de maanlanding van Apollo 12 was zijn poging een kapotte tv-camera te repareren. De gevoelige camera had het begeven doordat er zonlicht op de lens was gevallen. Toen de vluchtleiding aan Bean vroeg wat hij had geprobeerd om de camera weer aan de praat te krijgen, zei hij: "Ik heb erop geslagen met mijn hamer. Ik dacht: we hebben toch niks te verliezen."

Ook Bean verbleef aan boord van ruimtestation Skylab in 1973. Daarna was hij bij NASA actief als hoofd van de trainingsafdeling voor nieuwe astronauten. In 1981 verliet hij NASA om zich toe te leggen op zijn werk als beeldend kunstenaar. Hij schilderde veel portretten van astronauten op de maan.

Alan Shepard

Alan Shepard was al een ruimteheld voordat hij naar de maan was vertrokken. Hij was in 1961 als eerste Amerikaan de ruimte in gegaan. Op de maan trok hij de aandacht met het wegslaan van een golfbal. Hij keek de bal na. "Mijlen en nog eens mijlenver", constateerde hij.

In 1974 verliet Shepard NASA. Hij ging het bedrijfsleven in en maakte fortuin in het bank- en vastgoedwezen. Hij speelt de hoofdrol in twee verfilmde boeken: The Right Stuff, over Amerika's eerste bemande ruimtevluchten en Moon Shot: The Inside Story of America's Race to the Moon.

Edgar Mitchell

Het verhaal van Mitchell is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Na zijn maanvlucht zei hij dat hij tijdens de missie een krachtige spirituele ervaring had gehad. Ook had hij met vrienden op aarde experimenten met buitenzintuiglijke waarneming gedaan. Begin jaren 70 werd hij actief in organisaties die zich bezighielden met parapsychologie.

Mitchell was ook stellig overtuigd van het bestaan van ufo's. In interviews zei hij onder meer dat hij dacht dat bij het Roswell-incident in 1947 echt een ufo is neergekomen in New Mexico, dat buitenaardse wezens contact met ons proberen te leggen en dat aliens ervoor gezorgd hebben dat de Koude Oorlog niet op een wereldoorlog uitliep. NASA heeft daarover gezegd dat Mitchell een 'great American' is, maar dat de organisatie zijn meningen niet deelt.

David Scott

Apollo 15 werd vooral bekend als de eerste Apollo-missie waarbij een maanauto meeging. Maar een ander in veel natuurkundelessen vertoond filmpje is van David Scott. Hij liet gelijktijdig een vogelveer en een hamer vallen. Daarmee toonde hij nog eens aan dat Galileo gelijk had dat de massa van een voorwerp niet uitmaakt: alle objecten van welk gewicht dan ook, vallen even snel. "Kijk eens aan", zei Scott. "Dit toont aan dat de bevindingen van Galileo correct waren."

Scott hield zich na Apollo tot 1977 bezig met de ontwikkeling van de spaceshuttle en ging daarna het zakenleven in. Hij bleef actief op het gebied van lucht- en ruimtevaart, en dat liep niet altijd goed af. Een bedrijf dat een militaire versie van de shuttle ontwikkelde ging failliet na het ongeluk met de Challenger. Een ander bedrijf zou technologische oplossingen voor mechanische gebreken aan vliegtuigen leveren, maar het kwam nooit van de grond.

Scott moest investeerders 400.000 dollar terugbetalen. Hij werkte mee aan een hele rij films en documentaires over de maanvluchten en adviseerde ook een onderzoeksteam bij de bouw van de Indiase maanverkenner Chandrayaan-1.

James Irwin

Irwin en Scott legden met hun rover meer kilometers af dan alle eerdere maanwandelaars bij elkaar. En ze deden een belangrijke ontdekking op de maan: ze vonden de Genesis Rock, een ruim 4 miljard jaar oude maansteen, de oudste die op de maan is gevonden. Maar op weg terug naar de aarde ging het mis met Irwin. Hij kreeg hartritmestoornissen die zo heftig waren dat de arts op aarde stelde dat hij eigenlijk op de intensive care zou moeten liggen. "Maar eigenlijk is de capsule een soort intensive care. Er is 100 procent zuurstof en hij wordt continu gemonitord."

Na de landing kwamen de hartritmestoornissen niet meer terug. In 1972 verliet hij NASA. Na zijn jaren als piloot en astronaut werd hij erg religieus. Hij zei de kracht van God te hebben gevoeld tijdens de missie en stichtte als bevlogen wedergeboren christen de christelijke High Flight Foundation. Hij leidde diverse expedities naar de Turkse berg Ararat in een poging de Ark van Noach te vinden en zei vaak dat "Jezus die op aarde liep belangrijker is dan lopen op de maan".

John Young

John Young is een legende onder astronauten: de enige die zowel met de Gemini- en Apollo-capsules als met spaceshuttle vloog. Hij maakte met Robert Crippen ook de allereerste, risicovolle vlucht met de shuttle in 1981. Young stond bekend om zijn kalme karakter. Charlie Duke herinnerde zich dat terwijl zijn eigen hartslag op spannende momenten tijdens de maanlanding omhoog vloog naar 144 slagen per minuut, die van Young stabiel op 70 hartslagen bleef.

Young maakte in totaal zes ruimtevluchten en bleef na zijn laatste shuttlevlucht in 1983 in dienst van NASA tot zijn pensioen.

Charlie Duke

Duke is misschien bekender van zijn rol achter de microfoon tijdens de Apollo 11-missie dan van zijn eigen maanlanding. Hij was degene die de woorden 'We copy you down Eagle' sprak nadat Armstrong en Aldrin op de maan waren geland. Maar Duke maakte ook zijn eigen wapenfeiten op de maan mee. Duke en Young hielden zelfs een kampioenschap hoogspringen - ze noemden het de lunar olympics.

Duke had geluk: hij belandde op zijn rug, maar het vitale life support system op zijn rug raakte niet beschadigd.

Hij werkte na Apollo enkele jaren aan de ontwikkeling van de spaceshuttle. In 1976 begon hij een nieuw leven als bierdistributeur en vastgoedhandelaar. Hij beschrijft zijn spirituele ontwaken als wedergeboren christen als de meest ingrijpende gebeurtenis in zijn leven na NASA.

Eugene Cernan

Eugene Cernan heeft enige faam als de laatste mens die - tot nu toe - op de maan heeft gelopen. Apollo 17 was de langste maanlanding van alle Apollo-missies en er werden meer stenen en maangrondmonsters verzameld dan ooit, zelfs al waren de astronauten wat tijd kwijt aan het repareren van een spatbord van de rover, met plakband.

Maar de astronauten hadden ook lol. Zo zongen ze een toepasselijk liedje: 'I was walking on the moon one day, in the merry month of may'. Waarop meteen een discussie volgde of het niet december moest zijn, in plaats van mei.

Na zijn vertrek bij NASA in 1976 kreeg Cernan een leidinggevende functie bij een olieconcern. In 1981 startte hij zijn eigen bedrijf, een adviesbureau op het gebied van energie en lucht- en ruimtevaart. Ook werkte hij eind jaren tachtig mee aan een wetenschapsrubriek in de ochtendshow Good Morning America. In 2014 verscheen over Cernan de documentaire The Last Man on the Moon.

Harrison Schmitt

Als enige wetenschapper neemt Schmitt een bijzondere plaats in onder de maanveteranen. Aanvankelijk zou hij pas met Apollo 19 meegaan, maar toen duidelijk werd dat die missie er nooit zou komen en dat Apollo 17 de laatste maanvlucht ging worden, kwam de wetenschappelijke wereld in opstand. De druk werd zover opgevoerd dat NASA besloot Schmitt een plek te geven aan boord van de laatste maanmissie, ten koste van testpiloot Joe Engle.

Dat bleek een goede zet. Schmitt, een geoloog, vond onder meer de maansteen Troctolite 76535, die volgens collega's op aarde zonder meer "het meest interessante maanmonster" is dat mee terug is gekomen. Schmitt is ook verantwoordelijk voor deze beroemde foto van de aarde, 'The Blue Marble'. Hij was ook de eerste die probeerde te skiën op de maan.

Na zijn terugkeer hield Schmitt zich bezig met het onderzoek naar de maanmonsters. In 1976 ging hij de politiek in, hij won een Senaatszetel in New Mexico voor de Republikeinen. Bij de verkiezingen in 1982 verloor hij zijn zetel weer. Daarna werd hij adviseur op het gebied van geologie, bedrijfsleven en ruimtevaart en een voorvechter van mijnbouw op de maan. De laatste jaren kwam hij in het nieuws met omstreden standpunten op het gebied van klimaatverandering.