Asielzoekers wachten wekenlang op straat om zich te registreren: "Amper 1 op de 3 krijgt de kans"

Iedereen werd in snelheid gepakt, toen midden maart bleek dat er maatregelen moesten genomen worden om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Alleen essentiële verplaatsingen en zoveel mogelijk thuiswerken werden de norm. Ook de asieldiensten sloten halsoverkop de kantoren.

Van de ene dag op de andere konden asielzoekers zich niet meer registreren. De poort van het Klein Kasteeltje in Brussel bleef dicht, niemand kwam uitleg geven. "De veiligheid van het personeel stond voorop", legde Geert Devulder van Dienst Vreemdelingenzaken bij het begin van de lockdown uit. "We bekijken hoe we zo snel mogelijk weer kunnen opstarten."

Een tijdelijke oplossing kwam er drie weken later. Er werd een papier opgehangen aan de poort van het Klein Kasteeltje en daarop stond: "Indien u internationale bescherming wenst te vragen, gelieve een afspraak te maken". Met daaraan toegevoegd een internetlink.

"Veel mensen begrijpen niet wat dat betekent", vertelt Geert Bossaerts van de hulporganisatie Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Samen met twee collega's gaat ze nu elke ochtend uitleg geven aan de asielzoekers die arriveren, want "de overheid heeft letterlijk gezegd dat ze op ons rekenen om mensen op de vlucht wegwijs te maken, terwijl dat niet onze taak is maar wel de verantwoordelijkheid van de overheid zelf." 

Met tablets in de hand tonen ze de asielzoekers dat er online een formulier is. Ze helpen bij het invullen en het uploaden van de gevraagde foto's. "Het formulier is in het Nederlands en het Frans. Dus als je van elders in de wereld komt en die twee talen niet machtig bent, kan je dat niet doen zonder hulp."

In april hebben 879 asielzoekers het formulier ingevuld. De cijfers komen van Dienst Vreemdelingenzaken. "Mondjesmaat nodigen we ze uit om zich te komen registreren," zegt Devulder. "Ook wij moeten de veilige afstand respecteren en daardoor kunnen we maar een beperkt aantal mensen ontvangen in onze kantoren."

Amper 257 van die 879 aanvragers kregen een uitnodiging en krijgen het wettelijke voorziene bed-bad-brood aangeboden. Dat is 1 op de 3 asielzoekers. Waar de 621 andere asielzoekers verblijven, weet Dienst Vreemdelingenzaken niet. Terwijl de overheid wél wettelijk verplicht is om voor mensen op de vlucht te zorgen, tot een onafhankelijke dienst beoordeeld heeft of ze nood hebben aan bescherming en dus een vluchtelingenstatuut krijgen.  

"Ga maar eens kijken in de Noordwijk in Brussel," weet Vluchtelingenwerk Vlaanderen. "Daar zitten hele gezinnen met kleine kinderen op straat te wachten. Ze hebben het formulier online ingevuld en weten niet wat ze nu moeten doen."

De meesten hebben wel een facebookaccount maar gebruikten nooit eerder een emailadres. Dat hebben ze nu aangemaakt en dat moeten ze eigenlijk dagelijks checken om te zien of ze al dan niet een uitnodiging kregen. "Het is een zeer stresserende situatie voor hen. Ze komen regelmatig terug hier voor de poort staan van het registratiekantoor. In de hoop dat iemand hen wat duidelijkheid kan geven. Maar ook wij weten niet aan wie Dienst Vreemdelingenzaken nu prioriteit geeft, hoe de keuze gemaakt wordt over wie wel of niet een uitnodiging en opvang krijgt."

"Het is een onhoudbare situatie. De rechten van de asielzoekers worden geschonden en dat levert schrijnende situaties op," klaagt Vluchtelingenwerk Vlaanderen aan. "Bovendien hebben we de mond vol over veiligheidsmaatregelen rond het coronavirus, maar deze mensen laten we aan hun lot over. Als we hen niet veilig onderbrengen, is dat gevaarlijk voor hen, maar ook voor de volksgezondheid in het algemeen."

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":