Verzamelstoornis is vaak een troost

Verzamelwoede bij ouderen ontstaat vaak na het verlies van een partner en is daarom lastig te behandelen, zegt Annette von Unruh, coördinator woonhygiëne van de GGD in Groningen.

Volgens Von Unruh biedt het de betrokkenen troost en veiligheid om zich te omhullen met zoveel mogelijk spullen. Daarom is opruimen ondenkbaar. ,,Er komen meer dingen binnen dan er uitgaan en dat geeft een goed gevoel”, aldus Von Unruh. ,,Die volheid van de ruimte biedt veiligheid. Afstand doen van spullen voelt als verlies en dat maakt therapie lastig en langdurig.”

Hoarding

Gerard Lohuis is sociaal psychiatrisch verpleegkundige en houdt zich namens de geestelijke gezondheidsorganisatie Lentis bezig met het zogeheten hoarding. ,,We hebben de kern van het probleem nog niet te pakken, laat staan dat er een behandelmethode is. De meeste hoarders zijn doodsbang voor hulp.”

Daarbij komt dat de groep hoarders klein is en ze relatief weinig overlast veroorzaken. Volgens Von Unruh wordt er daarom weinig geld en energie in de problematiek gestoken.

Het is haar een doorn in het oog. ,,Als ik het voor het zeggen zou hebben, zou ik een klein specialistisch team oprichten, met onder meer een psychiater en sociaal verpleegkundige, zodat we het echt goed kunnen aanpakken.”

Lotgenoten

Von Unruh probeert al jaren aandacht te krijgen voor deze groep mensen. Zo richtte ze in het Noorden het Kennisnetwerk Hoarding op en is ze druk bezig lotgenoten samen te brengen. ,,Iedereen was het wiel opnieuw aan het uitvinden. We komen nu elke maand met allerlei zorginstanties samen om onze kennis te delen en trainen hulpverleners in het signaleren van hoarding. Het moet echt uit de taboesfeer.’’

Hoarding is apart opgenomen in de nieuwe DSM5, een handboek voor zorgverleners om te beoordelen of er sprake is van een psychische stoornis. Von Unruh hoopt zo op meer erkenning: ,,Maar helaas geeft een officieel etiket nog geen garantie dat er geld is voor zo’n langdurige behandeling.’’

Overlast

Vaak staan hulpverleners machteloos. Woningbouwverenigingen zien soms geen enkele andere uitweg dan bewoners uit hun huizen te zetten. De vervuiling leidt tot ongedierte waar ook de buurt overlast van ondervindt. Of de tot de nokken toe vol gestapelde woningen zijn een te groot risico op brand, zo blijkt als de brandweer ze controleert.

,,Beslag leggen op de hele inboedel is ondenkbaar’’, zegt Lohuis. ,,Een hoarder is gefixeerd op zijn spullen en ziet die als zijn kinderen. En daar kom je niet aan.’’

In Groningen zijn enkele tientallen ‘verzamelaars’ bekend bij de hulpverleners, die aangeven dat het werkelijke aantal vermoedelijk veel hoger ligt. Veel hoarders kunnen jarenlang hun gang gaan omdat ze lijden in stilte en weinig overlast veroorzaken. Daardoor blijven ze bij de instanties vaak onbekend en behoren ze ook niet tot de groep waarop de prioriteit wordt gelegd.