Ceramika z Modrej
Ceramika z Modrej (też: modrzańska ceramika, ceramika modrzańska, majolika modrzańska) – produkty wykonywane z wypalanej gliny w miejscowości Modra na Słowacji[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia tego centrum rzemiosła ceramicznego sięga XIV wieku. Początkowo wyrób był ściśle związany z uprawą winorośli i winiarstwem. Z kolei w XV-VXVII wieku wykorzystanie szkliw w Hiszpanii i we Włoszech oraz oznaczenie produktów jako „majoliki” również trafiło do Modry. W XVII wieku w Modrze zaczęły pojawiać się pierwsze cechy ceramików (pierwszy w 1636 r.), do których przynależeli też przybyli ze Szwajcarii garncarze z sekt anabaptystów, wyrabiający tzw. ceramikę habańską[2]. Największy rozwój rzemiosła w Modrej odnotowano w XVIII wieku[1]. W 1952 została założona spółdzielnia produkcyjna pod nazwą „Słowacka majolika ludowa” (słow. Slovenská ľudová majolika), która po zmianach w 1989 roku została przekształcona w „Słowacka majolika ludowa - spółka akcyjna” (słow. Slovenská ľudová majolika, akciová spoločnosť). Celem spółki jest zachowanie tradycji produkcji ceramiki z Modrej.
W 2018 roku ceramika z Modrej została wpisana na reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego Słowacji, co umożliwia ubieganie się o wpis na światową listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO[3].
Produkcja[edytuj | edytuj kod]
Modrzańska ceramika wykonana jest z podwójnie wypalonej gliny, szkliwionej i pomalowanej motywami w czterech podstawowych kombinacjach:
- różnorodny
- zielony
- niebieski
- habański (renesansowe kwiatowe motywy wzorowane na włoskich)[1]
Współcześnie wzory są malowane zgodnie z wzorcem, który został zbadany z próbek i stworzony przez pracującego w Modrej od 1913 r. habańskiego mistrza Hermana Landsfelda[4]. Kaolin gliny pochodzi ze złóż w okolicach miasta Modra. Temperatura podczas drugiego wypalania osiąga 1020 °C. Modrzańska majolika jest toczona, kształtowana, szkliwiona i malowana wyłącznie ręcznie. Oryginalna ceramika z Modrej jest sprzedawana wyłącznie pod chronionym znakiem pochodzenia „Modra”. W miejscowym muzeum (filia Słowackiego Muzeum Narodowego) prezentowana jest historia i przykłady tego lokalnego produktu rzemieślniczego[5].
- Wyrób ceramiki z Modrej
-
-
-
-
-
-
-
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Agáta Petrakovičová Šikulová, Slovenská ľudová majolika v Modre, 2018, ISBN 978-80-570-0242-0.
- ↑ „Habani i ich ceramika w zbiorach Muzeum Śląska Cieszyńskiego” - Silesia Kultura - Informator kulturalny. Śląsk bogaty w wydarzenia, imprezy, wystawy [online], www.silesiakultura.pl [dostęp 2020-05-19].
- ↑ Reprezentatívny zoznam nehmotného kultúrneho dedičstva Slovenska [online], Centrum pre tradičnú ľudovú kultúru [dostęp 2020-05-19] (słow.).
- ↑ Wanda Paprocka, Adam Pranda, Ignac Bizmayer..., „Etnografia polska”, Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Kultury Materialnej. Dział IV. Etnografia, Instytut Historii Kultury Materialnej (Polska Akademia Nauk), 1985, 264-267, sekcja: Artykuł recenzyjny i omówienia.
- ↑ Maria Krukowska, Czechosłowacja, Wiedza Powszechna, 1967.