ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីសរសើរចិនចំពោះការផ្តល់ជំនួយ និងវិនិយោគនៅកម្ពុជា ខណៈសៀវភៅមួយក្បាលដែលសរសើរពីគោលនយោបាយចិនមានចំណងជើងថា «គំនិតផ្តួចផ្តើមផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយ និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា» ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើប្រាស់ដំណាលនឹងការសម្ពោធស្ពានអាកាសថ្មីនៅកម្ពុជា។
ក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ស្ពានអាកាសមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិនសែនសុខក្នុងតម្លៃ ១៧ លានដុល្លារក្រោមជំនួយរបស់ចិន ពីម្សិលមិញ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសរសើរពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងចិនថាកម្ពុជាក៏ដូចជាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ានទទួលបានផលប្រយោជន៍ជាច្រើនពីគម្រោង «ផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយ» របស់ចិន។
លោកបានថ្លែងថា ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១០ រហូតបច្ចុប្បន្នកម្ពុជា និងចិនគឺជាដៃគូ «យុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ» ដោយប្រធានាធិបតីចិនស៊ី ជីនភីង បានចាត់ទុកកម្ពុជាជា «មិត្តដែកថែប»។
លោកបានលើកឡើងថាផលប្រយោជន៍មួយដែលប្រទេសនៅអាស៊ានទទួលបានពីចិនគឺការនាំទំនិញចូលទីផ្សារចិនច្រើនជាងចិននាំចូលមកអាស៊ាន។
ចំពោះវត្តមានជនជាតិចិនដែលកំពុងបំពេញការងារនៅកម្ពុជាលោកថាដោយសារកម្ពុជាមិនទាន់មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្គត់ផ្គង់បុគ្គលិកជំនាញទើបមានកម្មករចិនទាំងនោះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ឥឡូវនេះវត្តមានរបស់ចិននៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង សូមបងប្អូនកុំមានការភាន់ច្រឡំ។ នេះជាវត្តមាននៃការដ្ឋានរាប់រយការដ្ឋានដែលកំពុងធ្វើការនៅកម្ពុជា។ យើងមិនទាន់ផ្គត់ផ្គង់អ្នកបច្ចេកទេសឲ្យចិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ដូច្នេះបានជាមានវត្តមានជនជាតិចិនក្នុងការកសាងសំណង់ ឧទាហរណ៍ការធ្វើស្ពានមួយត្រូវការអ្នកបច្ចេកទេសចិនប៉ុនណាត្រូវការបុគ្គលិកខ្មែរប៉ុនណាត្រូវធ្វើការរួមគ្នា យើងមិនទាន់អាចមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់នូវអ្នកជំនាញ កម្មករជំនាញឲ្យចិនបានទេ រាប់រយការដ្ឋានដែលជាការដ្ឋានរបស់រដ្ឋផង និងការដ្ឋានវិស័យឯកជនផង»។
ប៉ុន្តែ លោកមិនបានលើកពីបុគ្គលិកដែលបម្រើការក្នុងវិស័យផ្សេងទៀតដូចជាកាស៊ីណូ និងជនល្មើសចិនដែលយកកម្ពុជាធ្វើជាទីតាំងជំរិតទារប្រាក់តាមអនឡាញឡើយ។
ក្រៅពីការកោតសរសើរមិត្តចិនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានរិះគន់ប្រទេសមួយចំនួនតែមិនបញ្ចេញឈ្មោះដោយថា ខណៈប្រទេសទាំងនោះរិះគន់លើការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជា ប្រទេសទាំងនោះបែរជាទៅចរចាធ្វើវិនិយោគខ្លួនឯងទៅវិញ តួយ៉ាងដូចជា ការវិនិយោគលើវារីអគ្គិសនីជាដើម។
លោកថា៖ «ប្រទេសនានារកស៊ីជាមួយចិនសឹងងាប់ សឹងរស់ ហើយម៉េចមកហាមឃាត់កម្ពុជាកុំឲ្យរកស៊ីជាមួយចិន?
វាដូចជាឆ្ងល់។ ប្រទេសនានាបើប្រទេសនៅអឺរ៉ុបសុទ្ធតែជិះយន្តហោះមកចរចាជាមួយចិននៅឯប៉េកាំងដើម្បីបង្កើត ការនាំទំនិញ ការវិនិយោគស្អីៗទល់គ្នា គេរកស៊ីជាមួយចិនបាន ហើយអាស៊ានអ្នកទទួលផលច្រើនជាងគេ»។
យោងតាមតួលេខពីក្រសួងទេសចរណ៍ផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ កម្ពុជាបានទទួលភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិ ៥,៦ លាននាក់ ក្នុងនោះភ្ញៀវទេសចរចិន ១ ២១០ ៧៨២ នាក់ និងបាននាំមកនូវប្រាក់ចំណូលប្រមាណ ៣ ៦៣៨ លានដុល្លារចូលទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជាតិគឺរួមចំណែក ១៣% លើផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP)។
នៅ ៤ ខែដើមឆ្នាំ ២០១៨ នេះកម្ពុជាទទួលបានភ្ញៀវទេសចរចិន ៦៤៧ ៣៥២ នាក់ កើនឡើង ៧៩,៤ ភាគរយ។
កាលពីម្សិលមិញដែរ សៀវភៅមួយក្បាលដែលកោតសរសើរពីផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយរបស់ចិន និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជាដែលមានកម្រាស់ជិត ៣០០ ទំព័រជាភាសាខ្មែរ និងភាសាអង់គ្លេសត្រូវបានដាក់សម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់។ សៀវភៅនេះត្រូវបានរៀបចំដោយលោក សួស យ៉ារ៉ា តំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងលោក កឹមរ័ត្ន វិសិដ្ឋ ។
សៀវភៅដែលមាន ៧ ជំពូកនេះត្រូវបានចងក្រងសម្រាប់ឧទ្ទិសដល់ខួបអនុស្សាវីយ៍លើកទី ៦០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនង កម្ពុជា-ចិន។ ដូចចំណងជើងបានលើកឡើងស្ទើរតែគ្មានជំពូកណាមួយនៃសៀវភៅនេះ បាននិយាយអំពីផលប៉ះពាល់នៃវិនិយោគចិនលើកម្ពុជាទេ។
ចំពោះទំនោរទៅរកចិននេះ លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគម្នាក់យល់ថាក្រៅពីមានផលល្អដូចលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីលើកឡើងក៏នៅមានផលអវិជ្ជមានមួយចំនួនដល់កម្ពុជាដែរ។
លោកថ្លែងថា ផលប៉ះពាល់ទាំងនោះរួមមាន៖ «លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានជំហរប្រឆាំងនឹងអាមេរិកមិនមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស មិនប្រតិបត្តិតាមនីតិរដ្ឋ។ កម្ពុជាសុខចិត្តធ្វើតាមចិនដោយគ្មានចម្ងល់ ហើយការធ្វើអាណានិគមរបស់ចិនលើកម្ពុជា ដោយជនអាណានិគមចិន ឬពលរដ្ឋចិន និងការបន្សាំក្រុមហ៊ុនចិនដោយការជួលបុគ្គលិក និងនិយោជិតជនជាតិចិន»។
ចំពោះកម្មករចិនដែលកំពុងបំពេញការងារនៅកម្ពុជាលោកមើលឃើញថា មានកម្មករសំណង់ជាតិចិនជាច្រើនដែលមិនមែនមានជំនាញចាំបាច់។ លោកបានសួរថា៖ «តើអ្នកណាដឹងទៅថា ពួកគេនឹងត្រឡប់ទៅស្រុកវិញក្រោយ ពេលបញ្ចប់កិច្ចសន្យាការងារ»៕