Teknoloji emekçileri sınırları aşarken

Teknoloji sektörünü biraz olsun takip ediyorsanız yıllık milyonlarca dolar kazanan teknoloji patronlarının ne kadar çok çalıştığına dair hikayelere, haberlere veya röportajlara büyük olasılıkla denk gelmişsinizdir. Twitter patronu Jack Dorsey’in haftada 96 saat çalışmasına düzülen övgülerden tutun da SpaceX ve Tesla’nın patronu Elon Musk’ın kendi çalışma süresini sürdürülebilir olması için haftada 80-90 saate düşürmesine, alttan alta “çok çalışırsanız siz de yapabilirsiniz” temalı başarı hikayeleri oldukça yaygın sektörde. Sektördeki çalışma koşulları ise başka bir tablo çiziyor.

Mart ayında Çin’den bir grup teknoloji sektörü çalışanı GitHub üzerinde 996.ICU başlıklı bir kampanya başlattı. 996, Çin’deki haftada 44 saatin üzerindeki çalışmayı yasaklayan mevcut iş yasasına rağmen pek çok işyerinde uygulanan sabah 9.00- akşam 9.00 günde 12 saat ve haftada 6 gün, toplamda 72 saatlik mesai süresinin kısa yazılışı. ICU ise 996 mesai sisteminin sonunda kendinizi bulacağınız yerin, yoğun bakım ünitesinin kısaltması. 996 mesai sisteminin savunucuları arasında Alibaba’nın kurucularından Jack Ma öne çıkıyor. Ülkedeki yaygın bir şekilde kullanılan Tencent ve Alibaba’nın tarayıcıları kampanyanın hızla popülerlik kazanmasının üzerine GitHub’daki ilgili sayfayı “yasadışı ya da zararlı içerik” gerekçesiyle engelledi.

Konunun Çin ile sınırlı olduğunu düşünüyorsanız bir başka örnekle devam edelim. Geçtiğimiz gün The Verge, Amazon’un Baltimore’da 2 bin 500 çalışana sahip bir deposundan performans gerekçesiyle bir yılda 3 yüz kişinin işten atıldığını ortaya çıkarttı. İşçilerin performans takibi, değerlendirmesi ve hatta işten çıkartma sürecinin başlatılması ise neredeyse tümüyle otomatikleştirilmiş dijital bir sistem ile yapılıyor. Amazon Baltimore’dakinin benzeri 75’ten fazla depoya sahip ve bu depolarda 125 bini aşkın kişi çalışıyor. Ortalama işten çıkartma oranları benzer ise bu yılda 15 bin kişinin performans nedeniyle işten çıkartılması demek. Geçtiğimiz yıl yayınlanan ve Amazon çalışanlarının yüzde 74’ünün hedef kotayı dolduramama ya da işten atılma korkusuyla tuvalete bile gitmekten çekindiklerini iddia eden rapor ile birlikte değerlendirdiğimizde baskı ve sömürünün koşulları biraz daha netlik kazanıyor.

“Ne Çin’deyim ne de depo işçisiyim” mi dediniz? Buyurun sizi dünyanın en popüler oyunu Fortnite’ın sahibi Epic Games ile tanıştırayım. 23 Nisan’da Polygon, çok sayıda eski ve mevcut Epic Games çalışanıyla yaptığı röportajlara dayanarak Epic Games’deki çalışma koşullarıyla ilgili detaylıca bir haber [4] yayınladı. Habere göre Epic Games’de haftalık çalışmanın olağan süresi 70 saat. Bazı durumlarda bu süre 100 saati bulabiliyor. Her ne kadar fazla mesai ücretleri verilse ve resmiyette fazla mesai zorunlu olmasa da çalışanların çoğunluğu 6 ya da 12 aylık kontratlarla çalıştığından kontratlarının bir daha yenilenmeme korkusu nedeniyle çoğunluk kendini “işi tamamlamak üzere” fazla mesai yapmak zorunda hissediyor. Sektörde “Crunch” olarak da adlandırılan bu çalışma şekli sıklıkla oyunların ya da büyük bir güncellemenin yayınlanmasından hemen önce görülse de Fortnite gibi sürekli geliştirilen bir modele sahip oyunlarda crunch, çalışma standardı haline geliyor.

Bir grup GitHub ve Microsoft çalışanı 996.ICU kampanyasıyla dayanışma için bir mektup yayınlayarak mektubu imzaya açtı. Çalışanlar GitHub’ın sahibi Microsoft’tan 996.ICU kampanyasına dair Çin’den gelebilecek sansür isteklerini yerine getirmemesini talep ederken benzer sorunların Microsoft’ta da sektörde de yaygın olduğunu vurguluyor. Ancak hepsinden de önemlisi sorunun ulusal sınırları aştığına dolayısıyla çözümün de aşması gerektiğine yaptıkları vurgu:

“…Çinli işçilerle dayanışma içinde olmamızı gerektiren bir diğer neden de tarihin bize çok uluslu şirketlerin daha fazla kâr için işleri taşeronlaştırırken işçileri dibe doğru bir yarışta birbiri ile karşı karşıya getireceğini ve zayıf iş standartlarından faydalanacaklarını söylemesi. Dünyadaki herkes için adil çalışma koşullarını sağlamak üzere ulusal sınırların ötesinde bir araya gelmeliyiz.”

(Bu yazı Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanlıdır)