LAS NAVAS DE TOLOSA (1212)

Francesc Sangar.- Pendent l’Edat Mejana, crestians e musulmans convisquèron a la Peninsula Iberica. En qualques periòdes visquèron amb un bona relacion, mas en autras epòcas mantenguèron d’afrontaments. Los musulmans aportèron a la Peninsula Iberica grandas avançadas en l’agricultura e en la cultura, amb grandas personalitats coma lo monarca Abderraman III, mas los estats crestians inicièron una expansion vèrs lo sud, lenta mas progressiua. Solament una batalha pòt èsser considerada importanta pendent los uèch sègles de convivéncia: la batalha de Las Navas de Tolosa l’an 1212.

Davant l’espandiment dels estats crestians pendent los sègles XI e XII, los estats musulmans comencèron a se sentir menaçats e demandèron d’ajuda a un autre pòble musulman qu’abitava al nòrd d’Africa, los Almoads. L’ajuda foguèt fòrça positiva pels interèsses musulmans, car l’armada dels Almoads derrotèt al rei Alfonso VIII de Castelha a la batalha d’Alarcos l’an 1195.

Totes los reialmes crestians s’avisèron del fach impossible de derrotar aquela nòva armada musulmana se cada monarca anava sol. Après divèrsas comunicacions entre totes eles, decidiguèron se jónher per crear una granda armada, mas demandar tanben simultanèament d’ajuda als autres monarcas europèus e al Papa Innocenci III, que convoquèt una Crosada contra los Almoads.

Fin finala, l’an 1212, lo rei Alfonso VIII de Castelha, lo rei Pere II d’Aragon (nomenat “lo Catolic”, e que l’an seguent lutariá e perdriá e moririá a la batalha de Murèth en la Crosada contra los Albigeses), lo rei Afonso II lo Gras de Portugal e lo rei Sancho VII lo Fòrt de Navarra, jonguèron las siás armadas a la vila castelhana de Toledo. A la crida, venguèron tanben qualques croats europèus d’autres reialmes, per solidaritat amb los crestians.

Los Almoads avián condusit la siá armada fins al pòrt de Despeñaperros, que dobrissiá la dintrada a la val del riu Guadalquivir, dins la frontièra entre lo reialme de Castelha e los estats musulmans. L’eleccion d’aquel endrech se basava en la siá situacion estrategica e perque las posicions militaras èran fòrça facilas de defendre en aquel emplaçament. Los istorians considèran que l’armada almoada possedissiá mai de cent mil soldats, una chifra impressionanta per quina batalha que siá!!!

Mas malgrat la dificultat, las armadas crestianas atenguèron arribar fins a ont se trobava l’armada almoada en traversant de camins malaisits fins la plana anautita de Las Navas de Tolosa. Après d’esperar dos jorns, una armada davant l’autra, un jorn amb fòrça calor, lo 16 de Julhet de 1212, ambedoas armadas s’afrontèron. Totes se n’avisavan de l’importància d’aquela batalha, que marcarián lo futur de la Peninsula Iberica: se ganhavan los crestians, los estats musulmans acabarián en desapareissent lentament; se ganhavan los musulmans, los crestians poirián pas contunhar la siá expansion pendent de sègles.

La fin de la batalha

Foguèt pas fins al miègjorn, quand la batalha comencèt a se decidir per un dels partits. Qualques soldats crestians ganhèron de posicions al costat musulman e arribèron fins a la tenda del meteis sultan dels Almoads. En veire l’arribada dels crestians que volián prene’l coma ostatge, lo sultan fugiguèt, e en conéisser aquel evenement, los Almoads comencèron a se rendre.

L’armada almoada èra practicament desfacha e dempuèi aquel moment, poguèt pas mai lutar en d’autras possiblas batalhas amb los crestians.  Los crestians s’amassèron al ser, agotats, mas satisfaches de la victòria.

Mas las consequéncias de la victòria crestiana atenguèron lors sieus fruchs fins a fòrça ans après. L’armada crestiana patiguèt una epidèmia qu’obliguèt a la siá dissolucion. Los soldats devián tornar a lors luòcs d’origina. Unes ans de marridas culhitas tanben al territòri crestian provoquèt que los sieus monarcas dispausèsson pas de sòus per poder organizar nauament una armada e aprofechar la manca de defensa dels estats musulmans.

Vint-e-cinc ans après, los nòus monarcas crestians poguèren agrandir las siás frontièras amb nòvas conquistas a la Peninsula Iberica. Lo rei Sancho II de Portugal conquistèt la vila de Faro l’an 1236, e lo sieu reialme aviá pas mai de frontièras amb los estats musulmans. Lo rei Jacme I d’Aragon “lo Conqueraire” començava la conquista del territòri valencian e las islas Balearas. E lo rei Fernando III de Castelha conquistava gaireben tota la val del riu Guadalquivir, del temps que son filh e successor Alfonso X arribava a Cadis e consolidava la sobeiranetat sus Múrcia.

Solament lo reialme de Castelha manteniá de frontièras amb l’unic reialme musulman qu’existissiá a la Peninsula Iberica en aquel moment, lo reialme de Granada, que seriá definitivament conquistat a fins del sègle XV. Pendent aquela rapida expansion (solament unes trenta ans!!!) Los estats crestians avián conquistat lo 25% de la Peninsula Iberica.

Amb aquelas conquistas, a Castelha los musulmans fugiguèron al nòrd d’Africa o al reialme de Granada, del temps qu’a la Corona d’Aragon poguèsron contunhar de viure, e mai se patissián restriccions. Una situacion coriosa, car quand los musulmans avián conquistat la Peninsula Iberica a començaments del sègle VIII, avián permés que de crestians e de josieus poguèssen contunhar de viure al territòri (amb qualques limitacions). Un tracte fòrça desparièr.