Chào các bạn đã đến với Blog Nguyễn Xuân Hồng – Xuân Hồng digital sales
Tình cờ Hồng được một người em mới thử sức với lĩnh vực BA hỏi có quyển sách nào hay dành cho BA không. Hồng liền giới thiệu bạn ấy quyển Babok v3 mà Hồng thấy rất hữu ích cho các bạn BA. Hoặc dùng kĩ năng BA cho các công việc khác. Hồng cũng đã làm Product Manager, COO của 1 startup công nghệ hơn 3 năm nên cũng đã áp dụng được ít nhiều các kiến thức của Babok v3 vào công việc.
Babok v3 là sách gì mà được dùng làm tài liệu hay cho Business Analyst ?
Babok v3 là viết tắt của Business Analysis Body of Knowledge được phát hành bởi tổ chức IIBA (International Institute of Business Analysis). IIBA là viện phân tích nghiệp vụ quốc tế.
IIBA được thành lập vào tháng 10/2003. Theo Hồng tìm hiểu thì mục tiêu của tổ chức IIBA là giúp kết nối cộng đồng BA chuyên nghiệp, cùng chia sẻ học hỏi chuyên môn lĩnh vực Business analyst và công nghệ. IIBA cũng phát hành bộ tài liệu hướng dẫn dành cho BA là Babok. Babok hiện tại đã có phiên bản thứ 3. IIBA cũng phát hành bộ chứng chỉ quốc tế dành cho các BA chuyên nghiệp là ECBA, CCBA, CBAP.
Babok v3 được coi là một tài liệu kinh điển do các chuyên gia phân tích nghiệp vụ. Babok v3 được tổng hợp kiến thức và kĩ năng từ nhiều chuyên gia BA trên thế giới. Vì thế Hồng đánh giá nó là một tài liệu hướng dẫn cực hay không chỉ cho BA. Hồng thấy các kiến thức trong Babok v3 hàn lâm, mang tính tổng quát và rất chuẩn chỉ.
Thực sự khi Hồng trải nghiệm mô hình làm Product thì rất nhiều kiến thức trong Babok v3 thật sự hữu ích và phải có thời gian trải nghiệm mới hiểu được phần nào. Vì thế có nhiều bạn mới làm BA sẽ cảm nhận khó hiểu và không liên quan gì lắm tới công việc. Nhưng tin Hồng đi, không có quyển nào hữu ích cho BA hơn quyển này đâu và phải thật sự trải nghiệm công việc mới ngấm nha.
Babok v3 cũng là tài liệu chính cho các bạn học thi chứng chỉ hành nghề BA như ECBA, CCBA, CBAP. Hồng thấy các bạn nếu theo nghề lâu dài có thể thi các chứng chỉ này. Nhiều bạn hỏi Hồng Babok v3 có tiếng Việt hem cho dễ đọc. Nhưng chia buồn là chưa có nha.
Hiện tại Babok v3 Tiếng Việt đã có từ đơn vị BAC là trung tâm đào tạo chuyên nghiệp đầu tiên về BA theo chuẩn quốc tế IIBA. Đây cũng là bản dịch chính thức có bản quyền từ IIBA. Ngoài ra còn có một số ngôn ngữ chính như tiếng Anh, Tiếng Nhật, Trung Quốc. Babok khó đọc nhưng lâu dần quen và áp dụng công việc thì sẽ gặp các từ vựng này lại giúp bạn dễ hiểu. Có những từ rất khó dịch kiểu như Elicitation dịch nó không trọn nghĩa…Lúc đọc hãy cố gắng liên tưởng đến công việc đang làm để dễ hiểu và thay đổi nhé.
Để mua sách này tiếng Việt bạn có thể truy cập đường link ở cuối bài viết này.
Tóm lại theo Hồng Babok v3 hay vì:
- Babok v3 là tài liệu hướng dẫn do IIBA phát hành
- Tài liệu chuẩn cho BA được công nhận trên toàn thế giới
- Babok v3 mô tả các lĩnh vực kiến thức, hoạt động và nhiệm vụ của BA và các kỹ năng cần thiết cho BA
- Khung mô tả các nhiệm vụ BA phải được thực hiện để hiểu giải pháp sẽ mang lại giá trị gì cho tổ chức.
6 knowledge area babok v3 – 6 Vùng kiến thức quan trọng của Babok v3
Theo Hồng đánh giá thì đây là một trong những nội dung cốt lõi nhất của Babok v3. Tùy vào tình hình thực tế doanh nghiệp, công việc bạn đang làm mà áp dụng quy trình, công cụ theo những vùng kiến thức này. Và để dễ nhớ bạn cũng nên bám theo khung sườn này khi đọc Babok v3.
1. Business Analysis Planning and Monitoring – Lập kế hoạch và giám sát trong phân tích nghiệp vụ.
Theo Hồng thì nội dung này rất quan trọng khi bạn bắt đầu dự án nha. Nhất là các bạn làm start up các sản phẩm mới nè. Việc làm kế hoạch càng chi tiết thì phân tích tốt và tránh dự án dừng giữa đường. Một số nội dung cốt lõi Hồng tóm tắt đến các bạn:
- Xác định Core Stakeholder ( Cực quan trọng, đặc biệt làm dự án công nghệ)
- Hiểu và sử dụng các kĩ thuật
- Quy trình quản lý các yêu cầu.
2. Elicitation and collaboration – Khơi gợi và tổ chức
Nội dung này nói đến công việc khơi gợi và tổ chức yêu cầu. Công việc BA không chỉ là đến gặp các bên liên quan rồi họ nói gì mình ghi nấy, xong truyền đạt lại cho đội làm giải pháp. BA mà như vậy thì Hồng gọi là người vận chuyển thông tin. Trước team Hồng có bạn làm như vậy và không hiệu quả và làm giải pháp fail. BA phải là người khơi gợi yêu cầu, chạm vào nỗi đau khách hàng để nhìn ra vấn đề thật sự tổ chức. Ví dụ họ đến cửa hàng mua cái khoan thì chủ yếu sâu xa họ cần cái lỗ để làm gì đó. Thì lúc này đặt câu hỏi liên quan đến cái lỗ nhiều hơn và chỉ bán cho họ cái khoan không. Về nhà họ khoan không được, hoặc cái lỗ đó chỉ cần đóng cái đinh là xong. Đó là ví dụ đơn giản về việc khơi gợi yêu cầu.
Giai đoạn này thì gồm các bước như:
- Prepare for elicitation
- Conduct elicitation
- Confirm elicitation results
- Communicate business analysis information
- Manage stakeholder collaboration
3. Requirement Lifecycle Management – Quản lý vòng đời yêu cầu
Về cơ bản Hồng thấy yêu cầu luôn có sự phát triển và thay đổi từ các nhu cầu của Business và trạng thái doanh nghiệp. Vòng đời yêu cầu luôn có một số giai đoạn và nó sẽ phụ thuộc khá nhiều vào mô hình phát triển của bạn như Agile/Scrum hay Waterfall/RUP…
Cơ bản thì sẽ có các công đoan như:
- Requirement Definition
- Requirement Validation
- Requirement Documentation
- Requirement Management
4. Strategy Analysis – Phân tích chiến lược
Phần này mình nghĩ công việc dành cho các bạn Senior or quản lý sẽ đụng nhiều. Công việc sẽ nói đến việc phân tích chiến lược. Các nội dung chính bạn có thể quan tâm như:
- Xác định chiến lược
- Mô tả phân tích chiến lược
- Đầu vào các nhiệm vụ khi phân tích chiến lược
- Kết quả đầu ra phân tích chiến lược
5. Requirements Analysis & Design Definition
Mục này các bạn làm trực tiếp vị trí BA sẽ rất cần. Những nội dung về verify and validate requirement. Bên cạnh đó là sắp xếp, tổ chức các yêu cầu một cách khoa học và bài bản.
6. Solution evaluation – Đánh giá giải pháp
Đánh giá giải pháp trong phân tích nghiệp vụ là việc đánh giá các giải pháp hiện có, hoặc tiềm năng trước hoặc sau khi doanh nghiệp đi vào hoạt động.
Có nhiều phương pháp để đánh giá các giải pháp Babok v3 cũng hướng dẫn mà mô tả chi tiết hoạt động này.
Theo Hồng thì giá trị cuối cùng của việc đánh giá giải pháp với business đó là tiết kiệm chi phí, cải thiện doanh thu. Bên cạnh đó là cải thiện sự hài lòng của khác hàng, nhân viên về sản phẩm của doanh nghiệp.
Nhìn chung công việc của người BA sẽ xoay quanh ở 6 nội dung cốt lõi trên. Tùy vào từng vị trí và yêu cầu công việc mà yêu cầu sẽ khác nhau.
Core concept model – Mô hình cốt lõi
Đây là nội dung Hồng cũng khá thích và áp dụng được nhiều ở các công việc khác nhau không chỉ BA. Core concept model hay còn được gọi là mô hình cốt lõi con rùa. Vì nó trông giống mai của một con rùa.
Các nội dung chính Core concept model trong Babok v3 này bao gồm:
Change: Thay đổi là một hành động chuyển đổi trong tổ chức để đáp ứng nhu cầu. Nhu cầu có thể là bên trong hoặc do một sự kiện bên ngoài tác động vào tổ chức. Ví dụ như sự gián đoạn trên thị trường, khủng hoảng kinh tế hay dịch co vít như 2020 là ví dụ nè. Mục đích của sự thay đổi là cải thiện hoạt động của doanh nghiệp thông qua các hành động có chủ đích được kiểm soát thông qua các hoạt động phân tích nghiệp vụ.
Need: Nhu cầu là một vấn đề hoặc cơ hội được BA cần giải quyết. Nhu cầu có thể gây ra những thay đổi bằng cách thúc đẩy các bên liên quan hành động. Thay đổi cũng có thể gây ra nhu cầu bằng cách làm xói mòn hoặc nâng cao giá trị do các giải pháp hiện có mang lại hoặc tạo ra nhu cầu về các giải pháp mới.
Solution: Giải pháp là những gì cụ thể giải quyết nhu cầu đặt ra trong một bối cạnh cụ thể. Ví dụ chuyển đổi mô hình kinh doanh từ offline sang online và giao hàng khi dịch covid bùng nổ.
Stakeholder: Tức là các bên liên quan trong dự án. Các bên liên quan thường liên quan đến nhu cầu, giải pháp. Các bên liên quan thường được phân loại thành những nhóm cụ thể.
Giá trị: Là những giá trị mà tổ chức nhận được khi triển khai giải pháp trong bối cạnh cụ thể. Giá trị đó có thể là vô hình hoặc hữu hình như tăng doanh thu, lợi nhuận hay là thường hiệu.
Contex: Tức là bối cảnh cụ thể, mọi sự thay đổi đều phải diễn ra trong một hoàn cảnh cụ thể. Ví dụ như dịch covid là cho việc các nhà hàng buôn bán khó khăn vì thế họ cần chuyển đổi từ offline sang online.
Các bạn quan tâm đến các tài liệu Business Analyst hay, cộng đồng chia sẻ kiến thức BA và công viêc Business Analyst thì tham gia cộng đồng gần 20k thành viên thì có thể tham gia BA Zone tại link này nhé. Đây là cộng đồng lớn về BA thứ 2 tại Việt Nam do Hồng sáng lập từ 2017: https://www.facebook.com/groups/congdong.business.analyst.vietnam
Bạn nào cần bản Babok v3 PDF hoặc sách BA ebook khác thì có thể liên hệ mình qua kênh youtube bên dưới nhé.
Sắp tới Hồng sẽ chia sẻ những bài viết về quá trình ứng dụng công nghệ vào Business, sẽ khá hữu ích cho các bạn làm Startup.
Note: Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Bản Quyền trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog.
Theo dõi kênh Youtube Xuân Hồng DiSale của mình để cùng chia sẻ các kiến thức về kinh doanh và công nghệ nhé. Bản download sách babok v3 pdf mình share tại link Youtube.
Mua sách Babok V3 tiếng Việt tại đây: https://ti.ki/EjQRDiqf/2GRYH9YG
Link dự phòng: https://shorten.asia/RYQBAQYQ
Nguyen Xuan Hong 