शेतकरी (farmers) हा अन्नदाता असतो. भारतात (india) शेतकर्यांना (farmers) अन्नदाता म्हणून ओळखले जाते. लाल बहादूर शास्त्रीनि शेतकर्यांचे (farmers) महत्व समजून ‘जय जवान जय किसान’ हि घोषणा दिली होती. तरीही आपल्याला शेतकर्यांचे (farmers) राजकारण तसेच कृषी पुरवठा साखळीतील इतर भागधारकांकडून शोषण होताना पाहायला मिळते. शेतकर्यांना (farmers) त्यांच्या हक्काविषयी कोणीही शिक्षित केलेले नाही किवा शेतकर्यांना त्यांच्या हक्कावी जाणीव नसते याची माहिती असणे गरजेचे आहे.
हे हि वाचा –कृषी मंत्र्यांची मोठी घोषणा; शेतकऱ्यांची आणखी एक मागणी केली मान्य…
१ जमिनीचा अधिकार – शेतकर्यांना (farmers) जमिनीचा मुलभूत अधिकार आहे. शेतकर्यांच्या (farmers) संमतीशिवाय कोणीही व कोणतीही जमीन संपादित करता येत नाही. कोणत्याही बहुराष्ट्रीय कंपन्या शेतकर्यांची (farmers) शेतजमीन उपलब्ध करून घेवू शकत नाहीत.
२ बियाणे आणि वनस्पती सामग्रीचे संवर्धन, पुनरुत्पादन आणि सुधारणा करण्याचा अधिकार – भारतीय राज्यघटनेच्या कलम १९ मध्ये प्रत्येक नागरिकाला स्वताचा व्यवसाय करण्याचे स्वातंत्र्य दिलेले आहे. या कलमानुसार शेतकर्यांना बियाणे उत्पादन, पुनरुत्पादन, बदल तसेच विक्री करण्याचे अधिकार आहेत.
३ बियाण्यांवर शेतकर्यांचा अधिकार – बियाण्यावर शेतकर्यांचा (farmers) पारंपारिक अधिकार आहे. यामध्ये पिकामधील बियाणे वाचवण्याचा आणि पेरणी, देवाणघेवाण वाटणी किवा बाकी शेतकर्यांना विकण्यासाठी जतन केलेले बियाणे वापरण्याचा अधिकार समाविष्ट आहे.
हे हि वाचा –या LIC पॉलिसीतुन दरमहा मिळतील 20 हजार रुपये, एवढे पैसे जमा करावे लागतील..
४ बक्षीस आणि मान्यता शेतकर्यांचा हक्क – वनस्पती जातींचे संरक्षण आणि शेतकरी (farmers) हक्क कायद्यामध्ये अशा योगदानासाठी वैयक्तिक शेतकरी किवा शेतकरी आणि आदिवासी समुदायांना पुरस्कार देण्याची व ओळखण्याची तरतूद आहे.
५ लाभ वाटणीसाठी शेतकर्यांचा हक्क – हा हक्क कलम २६ लाभ सामायीकरण प्रदान करते आणि दावे भारतातील नागरिक किवा कंपन्या किवा स्थापन झालेल्या गैर सरकारी संस्था (NGO) द्वारे सबमिट केले जावू शकतात. जमा केलेली रक्कम दावेदाराला राष्ट्रीय जीन फंडातून दिली जाईल.
६ सुरक्षित आणि आरोग्याचा अधिकार – शेतीचे रासायनिकीकरण हे शेतकरी किवा ग्राहकांना त्यांच्या हानीशी संबंधित धोक्यांपासून संरक्षण करण्यासाठी एकत्रित प्रयत्नांशी जुळले नाही. शेतकरी आणि ग्राहकांना आरोग्य आणि पर्यावरणीय सुरक्षा मानकांचा अधिकार आहे.
हे हि वाचा –
