អ្នកជំនាញនៅកម្ពុជាបាននិយាយកាលពីថ្ងៃពុធថា ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសចិន និងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) ដែលមានសមាជិកទាំង ១០ បានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនៅក្នុងតំបន់។
ពួកគេបានលើកឡើងនៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីតួនាទីរបស់ប្រទេសចិនក្នុងសតវត្សរ៍ទី២១និងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយអាស៊ាន ដែលត្រូវបានរៀបចំជាទម្រង់កូនកាត់ដោយវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា (IRIC) ដែលជាស្ថាប័នវិភាគក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា (RAC)។ .
លោក គីន ភា អគ្គនាយក IRIC បាននិយាយថា “កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធរវាងចិន និងអាស៊ានបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរក្សាសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍នៃប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ បង្កើនការយល់ដឹង និងការជឿទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក និងការលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់” ។
លោកបាននិយាយថា “ទោះបីជាមានការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩ក៏ដោយ ក៏អាស៊ាននៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់ប្រទេសចិន ដោយបានរក្សាសន្ទុះនៃកំណើន។
ប្រធាន RAC លោក សុខ ទូច បាននិយាយថា ប្រទេសចិន និងអាស៊ានមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អនៅក្នុងអង្គការក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ ដូចជាវេទិកាតំបន់អាស៊ាន វេទិកាសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) កិច្ចប្រជុំអាស៊ី-អឺរ៉ុប និងអង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោកបានបន្តទៀតថា ទំនាក់ទំនងចិន-អាស៊ានគឺជារឿងមិនអាចខ្វះបាន ហើយភាគីទាំងពីរត្រូវធ្វើឲ្យស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀតសម្រាប់ភាពរីកចម្រើនជាងមុននៅក្នុងតំបន់។
លោក សុខ ទូច បានសង្កត់ធ្ងន់លើការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសចិនចំពោះសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍន៍ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឈ្នះ-ឈ្នះ និងគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសដទៃ។
លោកបានបន្តថា៖ «ប្រទេសចិនមិនដែលបង្ខំប្រទេសដទៃឲ្យធ្វើតាមប្រព័ន្ធនយោបាយរបស់ខ្លួនទេ ហើយក៏មិនស្វែងរកអនុត្តរភាពដែរ។ “ប្រទេសចិនតែងតែប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះគោលគំនិតនៃមិត្តភាព ភាពស្មោះត្រង់ ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក និងបរិយាប័ន្ន”។
លោកបាននិយាយថា ប្រទេសចិនបានផ្តល់ជំនួយដល់ប្រទេសផ្សេងទៀត និងបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ និងការស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ ដោយលោកបានបន្ថែមថា ប្រទេសចិនក៏បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងក្នុងការលើកកម្ពស់សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកពហុប៉ូលផងដែរ។
លោក Chang Jian ទីប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រីនៅស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាបាននិយាយថា ក្នុងរយៈពេលជាងបីទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ទំនាក់ទំនងចិន-អាស៊ានបានឆ្លងកាត់ដំណើរដ៏វិសេសវិសាលមួយ។
លោក Chang បានបន្ថែមថា «សាមសិបឆ្នាំបន្ទាប់ពីប្រទេសចិន និងអាស៊ានបង្កើតទំនាក់ទំនងសន្ទនា យើងគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក និងជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។ ៦០%នៃវ៉ាក់សាំងទាំងអស់ដែលប្រទេសអាស៊ានទទួលបានគឺមកពីប្រទេសចិន ប៉ុន្តែមិនធំដូចតួលេខនៅកម្ពុជានោះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយវាមានសារៈសំខាន់ផងដែរ»។
លោក Chang បាននិយាយថាលោកជឿជាក់លើភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងតំបន់ (RCEP) នៅពេលចូលជាធរមាននៅដើមឆ្នាំ២០២២ វានឹងជំរុញឱ្យមានឱកាសកាន់តែច្រើនក្នុងការលើកកម្ពស់វិបុលភាពក្នុងតំបន់។ ស៊ីនហួ