Πατριαρχική βία σε πρωτοβουλίες αλληλεγγύης - Patriarchal violence in solidarity initiatives

Μελέτη στο συλλογικό τόμο επιμέλειας Ν.Βαϊου, Γ.Πετράκη & Μ.Στρατηγάκη προς τιμή της Καίτης Παπαρρήγα -Κωσταβάρα (2021) "Έμφυλη βία - Βία κατά των γυναικών", Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα, σελ. 197-212. Chapter in the volume edited by D.Vaiou, G.Petraki & M.Stratigaki in honour of Kaiti Paparriga-Kostavara (2021) "Gender-based violence - Violence against women", Alexandria Publishing, Athens, pp. 197-212. The paper has been published in Greek. Περίληψη: Η παρούσα μελέτη εξετάζει την πατριαρχική βία, τόσο συστηματική όσο και περιστασιακή, που προκύπτει —κατά καιρούς— σε πρωτοβουλίες αλληλεγγύης. Η πατριαρχική βία στις συλλογικότητες έχει, συνήθως, αρνητικά αποτελέσματα πρωτίστως για τα θύματα της βίας, κατόπιν για την αλληλεγγύη και τους στόχους της και εν τέλει για τις ίδιες τις πρωτοβουλίες ως οργανώσεις. Οι ερωτήσεις και τα περιστατικά που, έχοντας καταστεί ανώνυμα, χρησιμοποιούνται σ’ αυτή τη μελέτη, προέρχονται από μακροχρόνια επιτόπια έρευνα στην Ελλάδα, ενώ χρησιμοποιούνται και παραδείγματα από δημοσιευμένα περιστατικά. Ως αναλυτικό εργαλείο χρησιμοποιείται η έννοια της εργασίας αλληλεγγύης και οι άνθρωποι που την παρέχουν ονομάζονται εργάτριες και εργάτες αλληλεγγύης. Από όσα ξέρουμε μέχρι στιγμής, οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης έχουν —κατά συντριπτική πλειονότητα— μέλη από την εργατική τάξη και οι γυναίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών. Χρησιμοποιώντας φεμινιστικές και αποαποικιακές (decolonial) προσεγγίσεις, αναλύω, κατά πρώτο λόγο, ζητήματα σχετικά με τη συστημική βία που εξαναγκάζει συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες να προβαίνουν σε αυτοεκμετάλλευση, υπερεργασία ή και αναγκαστική παροχή υπηρεσιών. Κυρίως όμως, η πατριαρχική βία μέσα στις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης, εξαιτίας της εκτεταμένης εργασίας που περιλαμβάνουν, αναιρεί το πρόταγμα της αλληλεγγύης και ενίοτε τρέπει αυτές σε υποστηρικτικές δομές ή τουλάχιστον αναπαραγωγικές της καπιταλιστικής πατριαρχίας. Abstract: The present study examines patriarchal violence, both systematic and occasional, that arises - at times - in solidarity initiatives. Patriarchal violence in collectives usually has negative effects primarily on the victims of violence, then on solidarity and its goals, and finally on the initiatives themselves as organisations. The questions and incidents that, after been anonymised, are used in this study, come from long-term field research in Greece, while examples from published incidents are also used. The concept of solidarity work is used as an analytical tool and the people who provide it are called solidarity workers. To the best of our knowledge so far, solidarity initiatives have an overwhelming majority of working-class members, and women outnumber men. Using feminist and decolonial approaches, I analyse, first of all, issues related to the systemic violence that forces certain social groups to self-exploitation, overwork or even forced provision of service. Above all, however, patriarchal violence within solidarity initiatives, because of the extensive work they involve, nullifies the solidarity project and sometimes turns the initiatives into structures supporting, or at least reproducing capitalist patriarchy.