Vanaf de keukentafel in huize Oosterveld even buiten Zuidwolde is het zicht op het Reestdal prachtig. De bomen zijn groen, net als de weilanden waarin de springpaarden lopen. Pa Oosterveld is met de bosmaaier in de weer om de brandnetels een kopje kleiner te maken. Jelle Oosterveld zit relaxed op de stoel en ziet het allemaal goedkeurend aan. Hij is de rust zelve. ,,Kopje koffie?”

Oosterveld is twee dagen terug uit Oekraïne, waar hij bedrijfsleider is op een grote boerderij van de Nederlandse eigenaar Antoon Smits in Haivoron, ongeveer 125 kilometer ten zuiden van Kiev. Met de trein is hij vanuit Kiev de Poolse grens over gestoken en daar op het vliegtuig naar Eindhoven gestapt. ,,Het ging makkelijker dan ik had verwacht.”

Weinig meer te merken van oorlogsgeweld

In de regio rond Haivoron merkt Oosterveld niet veel meer van het oorlogsgeweld in Oekraïne, dat zich momenteel voornamelijk afspeelt aan de oostkant van het enorme land. ,,We zien geen Russische helikopters meer in de lucht. We hebben goed luchtafweergeschut in de buurt. Soms gaat het luchtalarm af, maar dat hoor ik niet meer. Ik ben een vaste slaper. Alle wegversperringen in de buurt zijn opgeheven. Alleen als je Kiev binnen wilt, moet je je papieren laten zien.”

De boerderij in Oekraïne is een groot gemengd bedrijf met 1600 stuks melkkoeien, 1600 stuks jongvee en 5000 hectare landbouwgrond. De zaden voor mais, tarwe, gerst, boekweit, suikerbieten, zonnebloemen, koolzaad, erwten en soja zitten in de grond. ,,We hebben een koud en droog voorjaar gehad. Er zit weinig vocht in de grond, alles komt langzaam op gang.”

Vandaar dat Oosterveld er wel even tussenuit kan. ,,Ik ga meestal na het zaaien terug naar Nederland. Dan is het vrij rustig.” Maar als u dit leest zit hij in Canada. ,,Bij mijn kameraden uit mijn studietijd aan de landbouwhogeschool in Dronten.” Eind juni keert hij terug naar Haivoron. ,,Dan begint de oogst.”

Alle havens dicht

En dat schept gelijk een groot probleem op de boerderij. ,,Waar moeten we met onze producten naartoe? Alle vijf grote havens aan de Zwarte Zee, het exportknooppunt van Oekraïne, zijn dicht na de Russische inval in het land.” Oosterveld lepelt een paar duizelingwekkende cijfers op over de graanschuur van Europa. ,,Normaal wordt er vijf miljoen ton per maand uit de havens geëxporteerd. Denk aan tarwe, mais, koolzaad, zonnebloemen en soja. Tarwe gaat vooral naar Afrika, maar de meeste mais gaat naar Rotterdam om in Europa verwerkt te worden, voor menselijke consumptie, veevoer en verpakkingsmateriaal.”

Een groot deel van de akkerbouwproducten van de boeren in Oekraïne ligt opgeslagen in silo’s en kan het land niet uit. ,,Er ligt ruim 15 miljoen ton voedsel in silo’s opgeslagen. Wij hebben de mazzel dat we een gemengd bedrijf zijn. We hebben de afgelopen tijd nieuwe koeienstallen gebouwd en niet zoveel tarwe en mais opgeslagen als normaal. Die kunnen we aan het vee opvoeren. De melk raken we wel kwijt, aan fabrieken in de omgeving die er boter, kaas en drinkyoghurt van maken voor de Oekraïense markt. De melkprijs zit inmiddels weer op het niveau van voor de oorlog.”

Afrika zit te springen om voedsel

Maar als eind juni, juli en augustus de oogst op zijn top ligt, verwachten de boeren grote problemen. De meesten hebben de silo’s nog vol, omdat de export op zijn kont ligt. ,,Wij hebben straks een mooie oogst, maar kunnen de producten niet kwijt. De Oekraïners zullen niet verhongeren, maar mensen aan de overkant van de Middellandse Zee staan te springen om voedsel.”

Dat vraagt om internationale maatregelen. Er zijn voorstellen gedaan de haven van Odessa van zeemijnen te ontdoen om zo scheepstransporten mogelijk te maken. Maar afspraken met de Russen zijn daarover nog niet gemaakt. Transport over land gaat volgens Oosterveld zeer moeilijk. ,,Daar komt een hele papierwinkel bij kijken. Een Oekraïense vrachtwagen komt niet zomaar Europa binnen. Die moet aan strengere regels voldoen dan in eigen land. En producten mag je niet zomaar over de weg vervoeren naar Europa, onder meer in verband met ziektes. Daar is een enorme bureaucratie mee gemoeid.”