De Vereniging van Nederlandse Bierbrouwers meldde donderdag dat er 15,6 procent meer bier werd gedronken thuis. De cijfers van het Trimbos Instituut ondersteunen dit. In het onlangs verschenen rapport Alcoholgebruik tijdens de coronacrisis staat dat tussen de 11 en 21 procent van de mensen meer is gaan drinken tijdens en na de lockdown.

Arie Dijkstra, gedragswetenschapper bij de Rijksuniversiteit Groningen, legt uit dat er verschillende aanleidingen kunnen zijn voor deze stijging. Eén van de belangrijkste oorzaken is stress, dat bij mensen tot negatieve emoties leidt.

In het geval van corona wordt de stress onder andere veroorzaakt door angst voor het virus, de economische gevolgen ervan, maar ook het gebrek aan sociale contacten. „In het geval van corona ervaren mensen een sociaal gemis. De sociale doelen en bijeenkomsten worden gefrustreerd, wat een stressreactie kan opleveren.”

‘Die rode ogen maken niet uit’

Dit gebrek aan contact zorgt er ook voor dat een gedeelte van de sociale controle wegvalt. „Je hoeft niet meer fysiek op je werk aanwezig te zijn, dus die rode ogen ‘s ochtends maken niet uit. Er zijn minder sociale straffen, waardoor de rem ervan afgaat.”

Ook kan het thuiswerken volgens de hoogleraar een rol spelen in de keuze om vaker of sneller naar de fles te grijpen. „Als je vaker thuis bent, heb je het je bier vaker bij de hand. De verleiding wordt daardoor groter.”

Verschuiving van waarden

Een ander aspect wat bijdraagt aan de stijging van de alcoholconsumptie is de verschuiving van de waarden die mensen hebben. „Wanneer er een grote, schokkende gebeurtenis plaatsvindt, kan het zo zijn dat andere waarden minder belangrijk worden”, legt Dijkstra uit. „Je goed voelen over jezelf, door bijvoorbeeld minder te drinken, is dan een luxe.”

Normaal gesproken zijn deze waarden op het gebied van alcohol bij veel mensen vrij constant. Een typisch voorbeeld hiervan is de vrijdagmiddagborrel. „Je hebt de hele week hard gewerkt en in het weekend gunnen mensen zichzelf dat ze mogen drinken, in sommige gevallen tot dronkenschap toe.”

In de huidige coronacrisis kunnen deze waarden bij mensen verschuiven. „Wanneer mensen vinden dat ze het moeilijk hebben, worden ze minder kritisch op zichzelf.”

‘De cafés raken gewoon weer vol’

Toch is Dijkstra ervan overtuigd dat deze waarden na de coronacrisis weer terugschuiven naar hoe ze waren. „Zodra de coronacrisis achter ons ligt, ga je zien dat mensen weer terugkeren naar hun eerdere gedrag. Onze maatschappij is er zo op ingericht om onze behoeftes zo goed mogelijk te kunnen bevredigen. De cafés raken gewoon weer vol.”

Hierbij trekt hij een vergelijking met mensen die hun leefstijl aanpassen na het krijgen van een hartaanval. „Een aantal mensen gaat na een hartaanval anders leven, maar je ziet dat veel hartpatiënten toch terugkeren naar hun eerdere leefstijl. Mensen zijn wezens die achter beloningen aan lopen en deze zo makkelijk en zo diep mogelijk vervuld willen zien worden.”