Het microbioom is een bacterieflora op de huid en in de darmen die hard werkt om ons beschermd en gezond te houden. Om dat te ondersteunen, is het van belang om goede bacteriën te behouden.
Het microbioom is de verzamelnaam van alle bacteriën, schimmels, gisten en ‘beestjes’ die op onze huid en in de darmen leven. Een menselijke fauna en flora, als het ware. Het microbioom in de darmen functioneert daarbij als een thermostaat voor ons immuunsysteem. Naast vertering van ons voedsel zorgen goedwerkende darmbacteriën voor een sterk immuunsysteem. De bacterieflora op de huid – ons grootste orgaan – beschermt ons tegen slechte bacteriën. En dus tegen infecties en ontstekingen.
Een diversiteit aan de miljoenen micro-organismen (zoals bacteriën en schimmels) zorgt voor een gezonde ‘bevolking’ op onze huid, waardoor slechte bacteriën geen ruimte hebben om zich op of in de huid te nestelen. De juiste verzorging zorgt er dus voor dat die ruimte benut wordt door goede bacteriën in de juiste balans.
Het belang van goede bacteriën
“We leven in een symbiose: een wederkerige afhankelijkheid met al die micro-organismen”, legt dermatoloog dr. Eugene de Zwart-Storm uit. “Dat gezonde microbioom – die diversiteit aan verschillende soorten – zorgt ervoor dat onze huid de juiste zuurgraad heeft. Ter illustratie: als je een gemiddelde elleboogplooi bestudeert op DNA-niveau, vind je daar ongeveer 130 verschillende bacteriën, schimmels en gisten. Dat heeft een mens ook nodig om beschermd te blijven tegen slechte bacteriën die zich agressiever gedragen en een infectie of ontsteking kunnen veroorzaken.”
De toplaag van de huid heeft daarbij de juiste balans van goede bacteriën nodig om een veilige afsluiting te waarborgen. Als een barrière beschermt dat de huid tegen invloeden van buitenaf. Oftewel: lichaamseigen goede bacteriën bieden bescherming tegen lichaamsvreemde, slechte bacteriën met negatieve gevolgen.
Hoe minuscuul het microbioom ook is; het belang van het behoud van de goede bacteriën is groot
Zonder die beschermende laag krijgen slechte bacteriën de ruimte om zich in groten getale te nestelen. “Zo kan er eczeem ontstaan. Een situatie waarbij de samenstelling van het microbioom verandert,” licht dr. De Zwart-Storm toe. “Waar bijvoorbeeld eerst 128 micro-organismen te vinden waren, vind je er dan nog maar 50. Oftewel: de diversiteit neemt af en de hoeveelheid slechte bacteriën neemt toe. Het gevolg: de bacterieflora wordt verstoord, eczeem verergert, en infecties zoals krentenbaard of steenpuisten liggen op de loer. Juist daarom is het belangrijk om een balans van goede bacteriën te behouden.”
Hoe goede bacteriën te behouden?
Schrobben maar, om die slechte bacteriën van de huid weg te krijgen? Zo werkt het zeker niet. Integendeel: de huid heeft een bepaalde zuurgraad nodig om een optimaal leefklimaat voor bacteriën te creëren. Daarom is het van belang om te letten op het juiste gebruik van (douche)producten. En bovendien: op het niet overmatig gebruiken daarvan. Dr. De Zwart-Storm: “Als dermatologen adviseren we: was je huid met mate, gebruik zeep met mate – maar tegelijkertijd is het wel absoluut nodig. Veel vuil op je huid draagt bijvoorbeeld ook niet bij aan een gezonde huidflora. Hetzelfde geldt voor haren wassen. Bij wijze van spreken hoef je alleen met Pasen en Kerst je haren te wassen met shampoo. Ook hier: doe het met mate.”
Een optimale bacterieflora
Het ontvetten en ontzuren van de huid met zeep en andere (douche)producten kunnen de huidbarrière en dus het microbioom verstoren. Overmatig scrubben of schrobben van de huid al helemaal. (Douche)producten die goede bacteriën behouden, kunnen dat voorkomen. “Je zorgt er anders voor dat goede bacteriën niet de kans krijgen om tot een optimale flora te komen”, aldus dr. De Zwart-Storm. “Je verstoort daardoor constant de balans. Daarmee wordt de huid niet ‘schoner’, maar krijg je juist makkelijker infecties. Er zijn producten die dat positief kunnen beïnvloeden. We merken ook dat als je er een goede persoonlijke hygiëne op nahoudt, dat het nuttig kan zijn om na het wassen je huid in te vetten met een goed product. Om daarmee dus een beschermend laagje voor de goede bacteriën aan te brengen.”
Hoe minuscuul het microbioom ook is; het belang van het behoud van de goede bacteriën is groot. Niet alleen om de huid te verzorgen. Maar om onszelf gezond te houden én te beschermen.