Anna W. (dane zmienione) wniosła o ustalenie świadczenia pielęgnacyjnego, ponieważ zaczęła sprawować opiekę nad niepełnosprawną córką. Wójt odmówił, ponieważ ustalił, że ma ona prawo do emerytury, więc wnioskowane świadczenie jej nie przysługuje. Anna W. złożyła odwołanie, ale samorządowe kolegium odwoławcze utrzymało w mocy sporne rozstrzygnięcie. Nie oznaczało to końca sprawy, ponieważ wnioskodawczyni postanowiła złożyć skargę.

Polski system emerytalny. Prawne uwarunkowania trzech filarów

Antoni Kolek, Oskar Sobolewski

Sprawdź  

Trzeba wybrać jedno świadczenie

Sprawą zajął się WSA w Krakowie, który wskazał, że zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury. Sąd podkreślił jednak, że osoba, która spełnia warunki do przyznania wyższego świadczenia pielęgnacyjnego i chce je otrzymać, ale pobiera emeryturę, powinna mieć możliwość dokonania wyboru jednego z tych świadczeń. Konieczna byłaby wówczas rezygnacja z pobierania świadczenia niższego. Taki wybór można zrealizować przez złożenie wniosku o zawieszenie prawa do emerytury na podstawie art. 103 ust. 3 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten stanowi, że prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, może ulec zawieszeniu na wniosek emeryta lub rencisty. Będzie to skutkować wstrzymaniem wypłaty emerytury poczynając od miesiąca, w którym została wydana decyzja w tej sprawie.

Czytaj także: WSA: Status bezrobotnego nie blokuje prawa do świadczenia pielęgnacyjnego >>>

Zawieszenie emerytury umożliwia nabycie prawa do świadczenia

WSA podkreślił, że emerytura jest prawem niezbywalnym, ale jej zawieszenie eliminuje negatywną przesłankę z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ograniczenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego dla emeryta musi być bowiem interpretowane jako związane z realizacją prawa do emerytury, a nie z samym jego posiadaniem. Tym samym skoro zawieszenie prawa do emerytury skutkuje wstrzymaniem jej wypłaty, to nie istnieje wówczas negatywna przesłanka wyłączająca nabycie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Sąd podkreślił, że wnioskodawczyni powinna zostać poinformowana o możliwości zawieszenia emerytury i uzależnieniu przyznania świadczenia pielęgnacyjnego od przedstawienia decyzji o wstrzymaniu jej wypłaty. Obowiązek ten spoczywa na organie zgodnie z art. 9 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Przepis ten stanowi, że organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Organy powinny pouczyć stronę

Z akt sprawy wynikało jednak, że organy nie pouczyły Anny W. o możliwości wyboru świadczenia. Nie poinformowały jej też o możliwości zawieszenia emerytury, wstrzymania jej wypłaty i przedłożenia decyzji w tym zakresie. Ponadto wnioskodawczyni nie została wezwana do złożenia brakujących dokumentów w trybie art. 79a kpa. Mając powyższe na uwadze, WSA uchylił zaskarżoną i poprzedzającą ją decyzję. Oznacza to, że wójt będzie musiał zająć się tą sprawą jeszcze raz. Tym razem będzie jednak musiał mieć na względzie ocenę, która została sformułowana w wydanym wyroku.

Wyrok WSA w Krakowie z 7 lipca 2021 r., sygn. akt III SA/Kr 51/21