Vrijwilligers leggen bloemen op het Sovjet Ereveld in Leusden: 'Die jongens waren onze bondgenoot'
Zjilina uit Oezbekistan is voor het eerst bij het graf van haar opa op het Sovjet Ereveld in Leusden
Leusden - Op het Sovjet Ereveld in Leusden zijn vandaag honderden bloemen neergelegd. Het zijn voorbereidingen voor de herdenking van gesneuvelde Sovjet-soldaten die aanstaande maandag op Overwinningsdag gehouden wordt. Voor het eerst sinds twee jaar komen vrijwilligers, scholieren en nabestaanden dan weer samen om stil te staan bij de 865 oorlogsslachtoffers uit verschillende Sovjetrepublieken die in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gestorven.
Tientallen vrijwilligers zijn daarom bezig om alle graven mooi te maken en bloemen neer te leggen. "Het is de aftrap van een week van herdenkingen en het is een mooi moment om samen te komen met vrijwilligers ook", zegt Remco Reiding, directeur van Stichting Sovjet Ereveld. "Vandaag is een fijne dag waarbij we samen de handen uit de mouwen steken om bloemen te plaatsen."
De meeste voormalige Sovjetrepublieken vieren op 9 mei de overwinning op nazi-Duitsland. Daarom wordt er op die datum in Leusden ook stilgestaan bij het verleden en niet op 4 mei zoals in Nederland eigenlijk gebruikelijk is. "Dit jaar is het natuurlijk anders dan andere jaren gezien de situatie in Oekraïne", zegt Reiding. "Ik snap de associaties en sentimenten tegelijkertijd is dit een heel ander verhaal. Er liggen hier jongens begraven die tachtig jaar geleden onze bondgenoot waren in de strijd tegen nazi-Duitsland. De huidige politieke leiders waren nog niet eens geboren toen ze omkwamen. Dus vandaar dat wij gewoon bloemen leggen op al die oorlogsgraven."
Nabestaanden komen langs
Op vier mei zijn er dus geen officiële momenten in Leusden, wel liggen de bloemen er alvast en er is een stille tocht die langs het Ereveld en begraafplaats Rusthof in Amersfoort gaat. Startpunt van die tocht is Kamp Amersfoort. Daarnaast staat er nog iets bijzonders op de planning in aanloop naar Overwinningsdag. Zo komen er ook familieleden langs die door Stichting Sovjet Ereveld zijn opgespoord. Ze gaan voor het eerst langs bij het graf van hun familielid.
Zo ook Zjilina uit Oezbekistan. Haar opa Valéri kwam om maar 70 jaar lang wist niemand waar hij was. Vandaag kon zij voor het eerst het graf van haar opa bezoeken en de vrijwilligers helpen met bloemen neerleggen. "Opa, je hebt ons gevonden”, zegt ze als ze bij zijn graf staat. "Ik heb geen woorden om te omschrijven hoe ik me nu voel. Het is echt heel bijzonder voor mij om hier te zijn. Eindelijk weet ik waar mijn opa is. Hij heeft me gevonden en ik hem. Het is zo speciaal dat opa na al die jaren niet meer vermist is."
Families herenigen
Voor Remco Reiding, directeur van Stichting Sovjet Ereveld, is het niet de eerste keer dat hij bij zo'n emotioneel moment is. In de afgelopen jaren heeft hij tientallen families na jaren van onzekerheid duidelijkheid kunnen geven. "Het is altijd heel emotioneel omdat ze er lang naar uit hebben gekeken", legt hij uit. "Er zijn tientallen jaren aan vermissing aan vooraf gegaan, het is in de familie echt een open wond geweest. Ze komen hier meer dan 6000 kilometer vandaan, het is voor hun echt een bijzondere dag vandaag."
Het wordt steeds moeilijker om families van gesneuvelde soldaten te vinden. Maar Reiding heeft goede hoop dat zijn stichting toch nog wat kan betekenen voor nabestaanden, ook de komende jaren. "De voortschrijdende tijd is natuurlijk onze grootste vijand omdat het steeds lastiger wordt. De makkelijke gevallen zijn nu wel opgelost, al hebben die ook jaren aan monnikenwerk in de archieven gekost. Maar toch slagen we erin om elk jaar een paar families te vinden. Je kunt zeggen het zijn er maar een paar maar voor die families is het een wereld van verschil. Dus we blijven ermee doorgaan, zeker in deze rare tijd."
