MiMeKK Çalıştayı Bildirgesi Yayınlandı

10 Aralık 2022, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi

Ülkemizde mimarlık bölümlerinin sayısının günümüzdeki hızlı artışı ve bunun yanı sıra eğitim programlarındaki eşitsizlikler, eksiklikler ve kalite sorunları meslek alanının başat sorunlarından birisi olarak gündemdedir. 2022 sayılarıyla 117 üniversitede 132 Mimarlık Bölümü; buna bağlı olarak gelişen eğitimde çok yönlü kalite sorunları, meslek odasına kayıtlı mimarların sayısındaki hızlı artış (2022 Aralık’ta yaklaşık 75.500 toplam aktif üye), kontenjan ve işsizlik sorunları bunu kanıtlamaktadır. Ayrıca, meslek eğitiminde ve pratiğinde giderek yaygınlaşan ulusal ve uluslararası hareketlilik, eğitimde asgari nitelik standartlarının sağlanması, akreditasyon ve sonrasında gerekli revizyon uygulamaları için acil çözüm önerilerini gerekli kılmaktadır.

Mezuniyet sonrasında doğrudan meslek ve imza yetkisinin verilmesi sonucunda; çevre sağlığı ve denetimi, koruma ilkeleri, bilimsel, çağdaş yaklaşımlar, çok yönlü yaşam kaliteleri vb. açılarından önemli sorunlar ile karşılaşılmaktadır. Bu konuda yapılan araştırmalar farklı birçok ülkede, özellikle AB ülkelerindeki uygulamalarda, mimarlık mesleğini yapma ve mimar unvanını kullanma yetkisinin, zorunlu meslek pratiği ve/veya mesleki yetkinlik sınavı gibi ölçme sistemleri sonrasında kazanıldığını göstermektedir.

Bilindiği gibi, TMMOB Mimarlar Odası da bu alandaki düzenlemeleri yapmak, ulusal mesleki yeterlilik esaslarını belirleyebilmek ve yetki alma koşulları, denetim, ölçme ve değerlendirme ile belgelendirme ve sertifikalandırma gibi süreçler üzerine çalışmalar yürütmek üzere 2011 yılında Mimarlık Mesleğe Kabul Kurulu’nu (MiMeKK) kurmuştur.

Yasal dayanağı, Anayasa’nın 135. Maddesi, 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkındaki Kanun ve 6235 sayılı TMMOB Kanunu olan söz konusu Kurulun amacı özetle; mimarlık mesleği ile ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat, direktifler ve belgeler ışığında farklı uygulamaları örnek alarak, mimar adaylarının Mimarlar Odası’na kayıt ve tescil işlemlerine ait ölçütlerin belirlenmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması olarak tanımlanabilir. Ayrıca Kurul, yurt dışında mimarlık eğitimi veren programlardan mezun olan ve ‘mimar’ unvanını alarak mimarlık mesleğini yapmak üzere Mimarlar Odası’na başvuran adayların durumlarını ölçütler açısından değerlendirme, görüş geliştirme ve bunu karar organı olan Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu’na sunma görevini de üstlenmektedir.

Uzun yıllara yayılan çalışmalar ve deneyimlerin ardından 10 Aralık 2022 tarihinde ikincisi düzenlenen “Mimarlıkta Mesleğe Kabul ve Kayıt Çalıştayı” farklı kurumlardan akademisyenleri, uzmanları ve platformları (MOBBİG, MİAK, MİDEKON, MiMeKK, SMGM, TMMOB gibi) bir araya getirerek elde edilen deneyim ve birikimin değerlendirilmesini hedefledi. Çalıştayda, mimarlık eğitimi asgari koşullarının, unvan ve mesleği yapma yetkisi kazanılması şartlarının ve eğitimin uluslararası kalite ölçütlerine uyumu konularının birlikte tartışılarak ortak değerlendirmeler yapılması ve üst kurullara konunun iletilmesi amaçlandı.

“Mesleğe Kabul Çalışmalarıyla İlgili Bilgilendirmeler”; “Farklı Ülkelerden Örnekler”; “Hukuki Süreçler Hakkında Bilgilendirme”; “MİAK Çalışmaları Hakkında Bilgilendirme”; “MİDEKON Çalışmaları Hakkında Bilgilendirme”; “Mesleğe Kabul Sürecinde Güncel Sorunlar ve Değerlendirmeler” başlıklı oturumlarda, MİAK, MİDEKON, MOBBİG, SMGM temsilcilerinin sunumları ile birlikte günümüze ait durum değerlendirmeleri yapılarak çözüme yönelik öneriler paylaşıldı. Katılımcılar uzun süren tartışmalar, bilgilendirme ve değerlendirmeler sonrasında ortak görüşler olarak;

• Mimarlık eğitimi süresinin gerek içeriğin, gerekse uluslararası hareketlilik süreçlerinin karşılanabilmesi açılarından en az 5 yıl olacak şekilde düzenlenmesi;
• Mesleki unvan ve yetki koşullarının AB direktiflerine ve Mimarlar Odası tarafından hazırlanmış olan Mimarlık Politikası metnine uygun olarak belirlenerek ilgili yasal mevzuatın oluşturulması, Mesleğe Kabul Kurulu’na yasal statü sağlanması ve bu bağlamda Mimarlık Meslek Yasası çalışmalarına hız kazandırılması;
• Yapılacak yeni düzenlemeler için hükümet düzeyinde üst Kurullar ile iletişim sağlanarak işbirliği yapılması,
• Yabancı ülkelerde eğitim alan mezunların yetki kazanma süreçlerinin ortak kriterlerle tanımlanması (eğitim içeriği, süresi ve kredisinin ülkemizde geçerli olan standartlara uygunluğu),
• Mesleki yetki kazanılması için en az 1 (bir) yıl meslek pratiği koşulunun (nitelik ve nicelik açısından kabul görmüş bürolarda) uygulamaya geçirilmesi,
• Mimarlar Odası “Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi”nin (SMGM) koordinasyonu ile meslek içi eğitim programının sürdürülmesi ve
• UNESCO - UIA ve Avrupa Mimarlar Konseyi (ACE) standartlarına uyum ve kurumlar arası eşdeğerliğe ilişkin bir ölçme ve değerlendirme sisteminin benimsenmesi konuları vurgulandı.

Mimarlık okullarından her yıl yaklaşık 7.000 öğrencinin mezun olmasının sürdürülebilir bir durum olmadığı, mimarlık alanında akademik kadronun aynı oranda artmadığı ve ülke genelinde eşit bir şekilde dağılmadığı, ayrıca mimarlık okullarının fiziksel ve sosyal olanaklarının yeterince gelişmediği, bu durumun eğitimin kalitesi açısından büyük sorunlar doğurduğu ve meslek ortamında çok sayıda işsiz mimarın bulunduğu gerçeğinden hareketle, YÖK ile bir araya gelinerek okul sayısı ve öğrenci kontenjanlarının tartışılması gerektiği özellikle belirtildi.

Çalıştay boyunca yapılan değerlendirmelerin, sunulan görüşlerin ve tartışmaların yapılacak önerilerde bir hareket noktası oluşturabilmesi, katılımcıların ortak ve ısrarlı talebi olarak dile getirildi.

Sorunlarımızın katlanarak arttığı böylesi bir dönemde, mesleğimizin ve mimarlık eğitiminin gereksindiği çağdaş ölçütlere ve asgari standartlara kavuşturulması, gerek mesleki, gerekse çevresel ve yaşamsal kalitenin yükseltilmesi, uygar ve aydınlık geleceğimiz açısından olmazsa olmaz bir koşul olarak tanımlandı.

Akademik dünya, meslek pratiği alanı ve sivil toplum işbirliği ile yıllardır sürdürülen yoğun ve özverili çabalarımızın sonuç vermesi yönündeki talebimize tüm duyarlı kesimlerin ve yönetim birimlerinin destek ve katkı vermeleri ortak dileğimizdir.